دوو شه‌ممه‌ , ئازار 20 2023

شێرپەنجەی ملی منداڵدان

ئا: د. سۆزان جەمال

شێرپەنجەی دەمی ڕەحم بەگشتی بە دووهەمین شێرپەنجەی ئافرەت هەژماردەكرێت، كە تووشی دەبێت لەجیهاندا.

دەمی ڕەحم (cervix) لەڕووی توێكارییەوە، واتا سەرەتای ڕەحم، ڕێك دوای (ئەندامی مێینە)، دەمی ڕەحم دەست پێدەكات‌و بەشێكی گرنگی ڕەحمە، دەمی ڕەحم زۆرجار دووچاری هەوكردن ئەبێتەوە، بەڵام ئافرەتەكە یان چارەسەری ناكات، یان پێی وایە ئاساییە، بۆ نموونە گرنگترین هۆكاری تووشبوونی شێرپەنجەی دەمی ڕەحم، بریتییە لە هەوكردنی كۆندیلۆمە (condyloma)كە هۆكارەكەی ڤایرۆسی(HPV) واتا

(HPV= Human Papilloma) كۆندیلۆمە.

*نیشانەكانی شێرپەنجەی دەمی ڕەحم:

لەقۆناغەكانی سەرەتایی شێرپەنجەكەدا بەزۆری بێ نیشانەیە، گرنگترین نیشانەكانی بریتین لە:

1.ئافرەتەكە ئەو ئاوە خەستە سپیەی (خوین بەربوونە سپیەكەی) كەلە ئەندامی زاوزێوە هەیەتی قاوەیی و بۆن ناخۆش‌و خوێناوی دەبێت.

2. بوونی ئازار لەكاتی جووت بوون و، ڕەنگە دوای مومارەسەی سێكسی (نەزیف) واتە خوێن بەربوونی هەبێت.

3. جگە لەكاتی سوڕی مانگانە، توشی نەزیفی خوێن دەبێت، لەكاتی تردا، واتە سوڕەكاندا.

4. بوونی ئازار لەكاتی میزكردندا

ئەم نیشانانە ڕەنگە لەكاتی نەخۆشی تریشدا دەربكەوێت، جگە لەشێرپەنجەی دەمی ڕەحم.

*هۆكارەكانی (Cause)توشبوون بە شێرپەنجەی دەمی ڕەحم:

ڕووبەری ناوەوەی دەمی ڕەحم تۆڕێكی ڕووپۆشی داپۆشراوە، گەشەی شێرپەنجەیی كاتێك دەستپێدەكات، كە خانە نۆرماڵەكانی ڕووپۆشی دەمی ڕەحم بە هۆكاری ڤاپرۆسی كۆندۆلۆمە(Condyloma virus) تووشی هەوكردن دەبێت و خانەكانی گەشەی ناسروشتی دەكەن بۆ گەشەی خراپی شێرپەنجە، ئەم گەشەكردنە بەزۆری هێواشە، واتا(بەڕێژەیەكی مام ناوەندی) لەكاتی زانینی توشبوون بە ڤایرۆسی كۆندۆلۆمەوە هەتا حەوت ساڵا دەخایەنێت هەتا شێرپەنجەكە بەقورسی دەردەكەوێت، واتا (قۆناغی تەشەنەكردن بۆ بەشەكانی تر)، لەڕاستیدا شێرپەنجەكە قۆناغی پێشوەختەی هەیە، پێی دەڵێن قۆناغی سەرەتایی شێرپەنجە، كە تیایدا خانەكانی دەمی ڕەحم دەست دەكەن بە گەشەی نائاسایی واتا(گەشەی شێرپەنجە).

كاتێك شێرپەنجەكە دەگاتە قۆناغی قورس‌و گەشەكردن، ئەوكات بڵاودەبێتەوە بۆ دەوروبەری ئەمەش بەسێ شێوە: ئەتوانێ گەشە بكات لە دەوروبەری خۆیدا (مەوزوعی) واتا بۆبەشەكانی دەوروپشتی خۆی، بۆ ئەندامی زاوزێ هەروەها بۆ بەشی سەرەوەی دەمی ڕەحم یان بۆ ناو دیوارەكانی ڕەحم، هەروەها شێرپەنجەكە بڵاودەبێتەوە لەڕێگەی بۆریە لیمفەكانەوە بۆ شانەكانی تەنیشت ڕەحم‌و ئەندامی زاوزێ وە بۆ ناوچەی حەوز، هەندێ جار لەڕێگەی بۆریە لیمفەكانەوە بۆشانەكانی تەنیشت ڕەحم و ئەندامی زاوزێ وە بۆ ناوچەی حەوز، هەندێ جاریش لەڕێگەی بۆریەكانی خوێنەوە بڵاودەبێتەوە بۆ بەشەكانی تری لەش وەك میزڵدان و بۆری میز.

*هۆكارەكانی تر كە ئەبنە مەترسی تووشبوون بەشێرپەنجەی دەمی ڕەحم.

1.زوو دەستپێكردنی سێكس، واتە لەتەمەنێكی زوودا.

2.پەیوەندی سێكسی زۆر لەلایەن ئافرەتەكەوە یان پیاوەكەوە.

3.جگەرەكێشان.

4.كێشی زۆر.

5.گرنگترینیان نەكردنی بەردەوامی فەحسی پاپا-تێست(PAPA test)، واتە فەحسی دەمی ڕەحم‌و وەرگرتنی خانەكانی دەمی ڕەحم، بەبەردەوامی ساڵی جارێك.

6. كەمی بەرگری(Immune Deficiency)

*دەستنیشانكردنی(Diagnosis)

شێرپەنجەی دەمی ڕەحم‌و ئاستی گەشەكردنەكەی تەنها بەڕێگەی پاپا تێست دەستنیشان دەكرێت. بەردەوامی پشكنینەكە بەسەیركردنی لە  كاڵپۆسكەپی(Colposcopy)، كە پارچەیەكی بچووگ وەردەگیرێت لەو جێگەیەی گۆڕانكاری لەخانەكان ڕوویداوە، ئەگەر گۆڕانكاریەكە كەمبێت، ئەوا دەبێت بەردەوام كۆنترۆڵ بكرێت 6-12مانگ جارێك، ئەگەر دەربكەوێت شێرپەنجەیە، یەكسەر دەبێت بیر لە بڵاوبوونەوەی بكرێتەوە، دەبێت پشكنینی گشتی بكرێت بۆ ئەندامەكان وەك: تیشكی سیەكان و تیشكی موگناتیسی(MRI) ناوچەی حەوزو سۆناری سك، هەروەها نازوری میزڵدان و كۆم‌و هتد….)

*چارەسەركردنی شێرپەنجەی دەمی ڕەحم(The Uterus Neck Cancer Treatment).

نەشتەرگەری كلیلی بەردینی چارەسەرە، فراوانی نەشتەرگەریەكە بەپێی قەبارەی بڵاوبوونەوەكەیە، بەداخەوە بەزۆری ڕەحم (منداڵدان) بەتەواوی دەرئەهێنرێت بەنەشتەرگەری (واتا ڕەحم و هێلكەدان) لەئافرەتی گەنجدا هێلكەدان ئەهێڵرێتەوە‌و لەحاڵەتی تایبەتدا پاشەكەوت دەكرێت، لەنەشتەرگەری شێرپەنجەكە تەنها لەدەمی ڕەحمدا بڵاوبووبێتەوە، بۆ ئەوەی ئافرەتەكە منداڵی ببێت، لەم حاڵەتەدا دەبێت بەوردی كۆنترۆڵی كەسەكە بكرێت، لەحاڵەتێكدا شێرپەنجەكە زیاد بڵاوبووبێتەوە: ئەوكات بەچارەسەری تیشك‌و پێدانی ڕێگری گەشەی خانەكانی دەمی منداڵدان، ئەگەر لەقۆناغی سەرەتایدابێت واتا بگاتە سنوری خانەكانی منداڵدان، پاش تێپەڕبوونی 5ساڵ لە 90%كەسە تووشبوەكە دەژی.

جگە لەنەشتەرگەری چارەسەرەكانی تر بریتین لە:

1.چارەسەر بەتیشك: بەكوشتنی خانە شێرپەنجەییەكان بەهۆی ئەو تیشكەوە.

2.چارەسەری كیمیایی: بەكارهێنانی دەرمانی كیمیایی كەلەڕێی دەمەوە یان لەڕێی دەرزییەوە بەنەخۆشەكە دەدرێت بۆ كوشتنی خانە شێرپەنجەییەكان یان وەستاندنیان لەگەشەكردن.

3.چارەسەری هۆڕمۆنی: واتە بەڕێگرتن لەو هۆڕمۆنانەی دەبنە هۆی گەشەی خانە شێرپەنجەییەكان.

4.چارەسەری بایۆلۆجی: واتە بەكاركردن لەسەر كۆئەندامی بەرگری كەسی تووش بوو تا شەڕ بكات دژی خانە شێرپەنجەییەكان.

*خۆپاراستن و بەرگرتن لە شێرپەنجەی دەمی منداڵدان(Cervical Cancer Pervention)

1.لەبەرئەوەی هۆكاری گەشەكردنی شێرپەنەجەكە ڤایرۆسی پاپیڵۆمایە(Papilloma virus)، زۆر گرنگە لەكاتی سێكس كردندا كۆندۆم بەكاربێت هەتا نەگوێزرێتەوە بۆ كەسی بەرامبەر.

2. گرنگە بەبەردەوامی ساڵی جارێك فەحسی دەمی ڕەحم بكرێت، وەك باسمان كرد پشكنینی پاپا تێست(test Papa) بەتایبەت ئەگەر گۆڕانكاریەكی بچوكیش ڕویدابێت، ئەوا دەبێت خێراتر كۆنترۆڵ بكرێت وەك لەساڵی جارێك.

3.خۆشبەختانە شێرپەنجەی دەمی ڕەحم هەیە واتا(HPV-Vaccines)ئەم كوتانە، ڕێژەی پاراستنی زیاترە، ئەگەر ئافرەتەكە مناڵی نەبووبێت 90%ئەیپارێزێت، بەڵام ئەگەر كەسەكە مناڵی بووبێت ئەوا پاراستنەكە كەمتر ئەبێت نزیكەی 50% بۆ 60%دەپارێزێت.

سەرچاوەكان(References)

https://www.google.iq/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiCzdrN9e_VAhUEMhoKHVNNC9QQFggpMAA&url=http%3A%2F%2Fwww.medicinenet.com%2Futerine_cancer%2Farticle.htm&usg=AFQjCNEFkctjGR7HcCrQ6tmkKCeS9Jhrn

https://www.google.iq/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiCzdrN9e_VAhUEMhoKHVNNC9QQFghHMAM&url=https%3A%2F%2Fmedlineplus.gov%2Futerinecancer.html&usg=AFQjCNG1gQGkSfiNHzy2zRWRO4PISuE_EQ

https://www.google.iq/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjiquyXke7VAhVDPBoKHSjuC_8QFggpMAA&url=http%3A%2F%2Fawomanshealth.com%2Fknow-the-facts-uterine-cancer%2F&usg=AFQjCNHY46aRRNb2j9_PZVh8e_IZSLRQfg.
https://www.google.iq/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjiquyXke7VAhVDPBoKHSjuC_8QFggwMAE&url=http%3A%2F%2Fwww.besthealthmag.ca%2Fbest-you%2Fa-z-index%2Futerine-cancer%2F&usg=AFQjCNHrKBtVoMEQ1POzhPJ76kKN8JwTVw
https://www.google.iq/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjiquyXke7VAhVDPBoKHSjuC_8QFggpMAA&url=http%3A%2F%2Fawomanshealth.com%2Fknow-the-facts-uterine-cancer%2F&usg=AFQjCNHY46aRRNb2j9_PZVh8e_IZSLRQfg

Check Also

له‌سوده‌كانى خۆر بێبه‌ش مه‌به‌و له‌ زیانه‌كانیشى خۆت بپارێزه‌

و: نێرگز محى الدینبه‌هۆى نزیك بوونه‌وه‌ى وه‌رزى گه‌رماو كاتى سه‌یران و چوونه‌ده‌ره‌وه‌كان‌و به‌ركه‌وتنى ڕاسته‌وخۆی تیشكى …

135 کۆمێنت

  1. order levofloxacin 500mg without prescription buy levofloxacin 500mg online

  2. buy avodart 0.5mg online cheap ondansetron generic zofran uk

  3. spironolactone 100mg us fluconazole 200mg uk order generic diflucan

  4. generic ampicillin erythromycin 500mg tablet oral erythromycin 500mg

  5. sildenafil 50mg oral cheap tamoxifen 10mg order robaxin online cheap

  6. buy sildenafil 100mg buy sildalis generic estradiol 1mg cost

  7. lamictal pills buy retin gel without prescription retin cream us

  8. buy tadalafil 20mg without prescription buy tadacip generic buy voltaren sale

  9. cost isotretinoin 10mg oral azithromycin 250mg buy generic azithromycin 500mg

  10. buy indomethacin suprax ca order amoxicillin 250mg pills

  11. cialis 5mg us remedies for ed sildenafil overnight delivery

  12. arimidex 1 mg drug can you buy viagra in boots sildenafil 100mg england

  13. generique cialis 5mg viagra generique en pharmacie acheter 100mg viagra en ligne

  14. prednisone online buy prednisone 40mg price viagra sildenafil 25mg

  15. tadalafil 10mg kaufen ohne rezept sildenafil 200mg kaufen ohne rezept sildenafil 100mg kaufen ohne rezept

  16. order isotretinoin 40mg generic buy azithromycin 500mg generic ivermectin generic name

  17. buy doxycycline doxycycline 200mg oral lasix 40mg oral

  18. buy ramipril 10mg sale ramipril 10mg sale buy azelastine 10ml for sale

  19. oral clonidine 0.1mg buy antivert sale tiotropium bromide buy online

  20. buspar generic oxybutynin usa ditropan 5mg oral

  21. buy hytrin 1mg for sale arava 20mg without prescription buy generic azulfidine 500 mg

  22. buy fosamax 70mg buy ibuprofen 600mg pills order famotidine 40mg without prescription

  23. olmesartan 20mg cheap depakote pill order diamox generic

  24. purchase prograf order prograf generic order urso 150mg

  25. isosorbide 20mg cost telmisartan pills micardis 80mg uk

  26. brand bupropion brand zyban order quetiapine 50mg without prescription

  27. order generic molnunat 200mg cefdinir 300 mg pills order generic lansoprazole 15mg

  28. sertraline 100mg brand Pharmacy viagra purchase viagra generic

  29. imuran 100 mcg for sale buy pantoprazole online viagra 100mg england

  30. tadalafil 5mg drug cialis 20mg uk sildenafil pills 50mg

  31. cialis 5mg cost buy phenazopyridine sale amantadine us

  32. cost revia 50mg albenza 400mg for sale order aripiprazole 30mg pills

  33. buy avlosulfon 100 mg online cheap oral avlosulfon 100 mg aceon oral

  34. provera 10mg over the counter cyproheptadine 4 mg us cyproheptadine cheap

  35. provigil without prescription order generic modafinil ivermectin 12mg tablets for humans

  36. luvox order online glucotrol 5mg generic cheap glipizide

  37. buy isotretinoin 10mg pills buy deltasone 10mg for sale order deltasone 10mg generic

  38. buy piracetam for sale nootropil 800mg cost cheap sildenafil pills

  39. purchase azithromycin online cheap azithromycin 500mg cost buy gabapentin 600mg sale

  40. buy cialis 20mg online viagra 100mg brand order sildenafil 100mg pill

  41. buy furosemide 40mg generic buy doxycycline generic buy hydroxychloroquine 200mg online

  42. order cialis 5mg without prescription betnovate 20 gm without prescription clomipramine 50mg pills

  43. chloroquine drug cenforce 100mg over the counter order baricitinib 2mg

  44. order itraconazole generic buy itraconazole 100mg pills purchase tindamax online cheap

  45. purchase metformin generic order glucophage 500mg pill buy cialis 40mg pills

  46. zyprexa over the counter purchase olanzapine online buy valsartan 160mg pills

  47. norvasc 5mg brand cialis pills 10mg levitra vs cialis

  48. order clozapine 50mg generic buy ipratropium sale order decadron without prescription

  49. cheap sildenafil without prescription lisinopril online purchase lisinopril online

  50. prilosec pills online poker real money online blackjack for real money usa

  51. buy linezolid 600mg buy linezolid play roulette free for fun

  52. help writing a paper for college play slots for real money united states online black jack

  53. buy vardenafil 20mg for sale buy methylprednisolone 16mg medrol 16mg tablets

  54. affordable thesis writing custom research paper writing viagra order

  55. clomiphene sale albuterol canada best online casino for real money

  56. tadalafil 10mg ca cialis without a doctor prescription buy viagra 50mg

  57. buy triamcinolone 4mg without prescription order triamcinolone generic cost clarinex

  58. priligy order online cheap priligy synthroid ca

  59. buy generic tadalafil order cialis 40mg online sildenafil 100mg uk

  60. orlistat 120mg without prescription order orlistat generic buy zovirax without prescription

  61. oral tadalafil 10mg cialis without a doctor prescription order plavix generic

  62. allopurinol sale buy zetia 10mg without prescription ezetimibe 10mg cost

  63. methotrexate 2.5mg usa warfarin pills reglan 10mg without prescription

  64. order baclofen 25mg sale ketorolac over the counter order toradol 10mg without prescription

  65. imitrex 25mg without prescription avodart sale order avodart 0.5mg online cheap

  66. order colchicine pill buy colchicine 0.5mg online golden nugget online casino

  67. order zantac 150mg online order mobic 7.5mg online order celecoxib

  68. online gambling sites gambling website online gambling slots games

  69. order tamsulosin pill ondansetron 8mg generic buy spironolactone 100mg generic

  70. order tadalafil 20mg without prescription generic cialis 20mg buy cipro 1000mg pills

  71. buy simvastatin online order valtrex sale propecia 5mg pills

  72. metronidazole usa order metronidazole 400mg generic trimethoprim drug

  73. buy fluconazole 200mg pill brand fluconazole brand sildenafil 100mg

  74. order keflex 250mg generic cephalexin sale erythromycin 250mg generic

  75. cheap cialis pills buy cialis 40mg for sale sildenafil 50mg pills

  76. free shipping viagra buy tadalafil 20mg cialis 40mg cost

  77. cefuroxime 500mg generic buy careprost pill methocarbamol usa

  78. that roulette play online roulette for fun tadalafil 10mg without prescription

  79. Relative levels of products indicated below the gel were calculated with the Image J program cialis on sale in usa

  80. desyrel tablet order trazodone 100mg generic purchase aurogra for sale

  81. essays writing essays help ivermectin 12mg

  82. order sildalis pill sildenafil next day delivery lamictal online

  83. prednisone us order amoxicillin 500mg generic amoxil 500mg for sale

  84. viagra 100mg sildenafil overnight shipping cheap cialis 20mg

  85. gambling addiction real casino slots buying cialis cheap

  86. zithromax 250mg ca order prednisolone 20mg for sale generic neurontin 800mg

  87. Treatment options and their expected results depend on the stage of the tumor buy cheap cialis discount online J and K, Western blot analysis of total and phosphorylated YAP protein levels in the aorta of mice fed an HFHS diet for the indicated time periods

  88. best poker online real money online gambling for real money provigil 200mg drug

  89. buy lasix 100mg pill doxycycline 200mg pills hydroxychloroquine oral

  90. buy fildena 100mg for sale order budesonide rhinocort pills

  91. order generic retin gel order avanafil 100mg generic avana 200mg oral

  92. 2 times and 0 expired doxycycline maybe this is all in my head but something is off

  93. tadalafil 20mg pills indocin 50mg canada purchase indomethacin pill

  94. naproxen 250mg over the counter omnicef 300 mg usa oral lansoprazole 30mg

  95. order biaxin generic order biaxin online order antivert 25mg for sale

  96. cost proventil proventil online purchase cipro without prescription

  97. buy spiriva for sale spiriva 9 mcg ca terazosin online

  98. montelukast for sale order sildenafil pills viagra over the counter

  99. order pioglitazone 15mg sale actos 15mg for sale sildenafil 50mg over the counter

  100. tadalafil max dose Buy cheap generic cialis casino money

  101. tadalafil 10mg generic where to buy ed pills buy tadalafil

  102. real casino games spins real money free slot play

  103. ivermectin 6 mg otc symmetrel oral buy avlosulfon for sale

  104. online casino for real money casino online slots casino

  105. purchase nifedipine pills perindopril uk buy allegra 120mg pills

  106. real money spins online slot games online free paper writing online

  107. altace cost arcoxia cost etoricoxib oral

  108. best essay service order leflunomide 20mg without prescription sulfasalazine online order

  109. doxycycline sale buy cleocin 300mg pill oral clindamycin

  110. order mesalamine 400mg sale asacol 400mg brand buy irbesartan pills

  111. buy olmesartan sale depakote 500mg tablet divalproex brand

  112. generic temovate order buspirone 10mg online buy amiodarone 100mg online cheap

  113. purchase diamox for sale diamox order online cost imuran 50mg

  114. buy lanoxin 250 mg pills order molnupiravir 200mg pill molnunat canada

  115. purchase carvedilol pills amitriptyline brand purchase elavil pill

  116. amoxil 500mg uk stromectol pills for humans ivermectin and covid

  117. buy alendronate 70mg generic ibuprofen pills ibuprofen 400mg usa

  118. dapoxetine 60mg us order domperidone generic buy motilium 10mg sale

  119. nortriptyline 25 mg generic pamelor 25 mg pills generic paroxetine 10mg

  120. buy indomethacin sale tamsulosin 0.2mg sale cenforce 100mg brand

  121. famotidine tablet tacrolimus online buy remeron pills

  122. buy doxycycline generic aralen 250mg drug methylprednisolone 16mg oral

  123. brand requip order generic requip trandate us

  124. tadalafil pill order tadalafil pills order trimox 250mg

  125. tricor 160mg tablet canadian viagra online pharmacy sildenafil us

  126. esomeprazole price buy esomeprazole 20mg capsules lasix 100mg canada

  127. tadalafil 20mg oral order viagra 50mg sale sildenafil without prescription

  128. order generic tadalafil 5mg sale cialis medicine for erectile

  129. purchase glucophage generic glycomet for sale order nolvadex without prescription

  130. provigil 200mg drug stromectol for sale phenergan cheap

  131. serophene canada cheap prednisolone sale prednisolone 5mg cheap

  132. deltasone 40mg usa accutane 10mg pill cheap amoxil 250mg

  133. isotretinoin ca buy isotretinoin sale buy ampicillin 500mg without prescription

  134. buy ed pills uk sildenafil 50mg pills buy generic propecia 1mg

  135. cheap zofran 8mg buy generic amoxil 1000mg trimethoprim ca

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *