دوو شه‌ممه‌ , ئازار 20 2023

مامەڵەی تەندورستانە لەگەڵ فەزای سۆشیال میدیادا

د.یەحیا عومەر ڕێشاوی *

  ئەمرۆ میدیا وەك كارەكتەرێكی كاریگەر خەریكە ژیانمان بە هەردوو باری ئاسۆیی و ستوونیی داگیر دەكات، فۆرم و ناوەرۆكی میدیایی لەم (20) ساڵەی دواییدا گۆڕانكاری ڕیشەیی و سەرسورهێنەری بەسەردا هاتووە و دەیەوێت بە تەواوی بەرگە كلاسیكی و تەقلیدییەكەی فرێ بدات، كە خۆی لە دابەشكردنی میدیادا بۆ (نوسراو و بیستراو و بینراو) دەبینیەوە، میدیا ئەمرۆ بۆتە میوانی ماڵەكانمان و ژیانمانی بەتەواوی كۆنترۆڵ كردوە، كاریگەریەكەی ڕۆژ بە ڕۆژ لە هەڵكشانێكی خێرادایە، هەمووان بەجۆرێك لە جۆرەكان بونەتە میدیاكار و هەندێ جار بێئەوەی بە خۆیان بزانن بەشێوازیك لە شێوازەكان سەرقاڵی كایەیەك لە كایەكانی پرۆسەی میدیایین و چەمك و دەستەواژەی نوێ خۆی خزاندۆتە نێو ئەدەبیاتی كاری میدیایی وەك: ماڵتیمیدیا و هاوڵاتی ڕۆژنامەنوس و میدیای جێگرەوە و سۆشیال میدیا و چەندین دەستەواژەی دیكە.

دیارە ترۆپكی ئەو گۆرانكاریانە خۆی لەو فەزا گشتی و سەرنجراكێشەدا دەبینێتەوە كە پێی دەوترێت سۆشیالمیدیا، ڕۆژ بەڕۆژ ژمارەی بەشداربوانی لە زیادبوندایە، بە پێی هەندێك لەو ئامارانەی – كە بەردەوام گۆڕانكاری خێرایان بەسەردا دێت- ژمارەی بەكارهێنەرانی تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك (بۆ نمونە) ملیار و نیوێك و، بەكارهێنەرانی تویتەر نیو ملیاری تێپەراندوە، ئەوانەش كە بە شێوەیەك لە شێوەكان پەیوەستن بە تۆری جاڵجالۆكەیی ئینتەرنێتەوە بە ئەندازەی دانیشتوانی گۆی زەمینە و زیاتریش!

ئەم كاریگەریە بەرفراوانە زۆر بەخێرایی خۆی گەیاندۆتە هەرێمی كوردستان و ناوچەكە، بەهۆی ئاسانی مامەڵەكردن لەگەڵ ئەم ستایلە میدیاییەدا و سەرنجراكێشیی و كەمەندكێشیی و خێرایی و هەرزانیی و چەندین خەسڵەتی دیكە، هەموانی بەخۆیەوە سەرقاڵكردوە و هەندێ جار خەریكە دەبێتە سەرچاوەی هەواڵ و فاكتەری گۆڕانكاریە سیاسی و ئابوری و كۆمەڵایەتی و فیكریەكان، جاری واش هەیە ڕادەی ئەم بەكارهێنانە ئەمەندە زیادی كردوە كە باس لە ئاسەوارە نێگەتیڤەكانی لەسەر تاك و كۆمەڵگە دەكرێت. 

دیارە ئەم دیاردەیە لەگەڵ خۆیدا هەندێ ئاسەواری نێگەتیڤی هێناوە، لە بری ئەوەی ببێتە فەزایەك بۆ بڵاوكردنەوەی چالاكی كۆمەڵایەتی و فیكری و سیاسی، دەبینیت هەندێ كەس مامەڵەیەكی خراپ لەگەڵ ئەم تۆرە كۆمەڵایەتیانەدا دەكەن، ئەمەش هەندێ جار كێشەی جۆراوجۆری لێ دەكەوێتەوە و لە ئامانجە سەرەكیەكەی دوری دەخاتەوە، جگە لەوەی هەندێ جار ئالودەبوون بەم تۆڕە كۆمەڵایەتیانە كێشەی كۆمەڵایەتی لێ كەوتۆتەوە، تا ڕادەی جیابونەوەی خێزانیی و ئاڵودەبون و گۆشەگیری و نەخۆشی دەرونیی زۆر كێشەی دیكە. ئەم دیاردەیە تەنها پەیوەست نیە بە هەرێمی كوردستان، بەڵكو دیاردەیەكی جیهانیە و لە راپۆرتە میدیاییەكاندا باس لە زیادبونی ئەم ڕێژەیە لە جیهاندا دەكرێت. 

مامەڵەكردن لەگەڵ سۆشیال میدیا پێویستی بە هۆشیاری و وریایی هەیە، بۆ نمونە هەندێ كەس دیمەنی زۆر نەشیاو بڵاو دەكەنەوە كە ڕەنگە بۆ هەموو تەمەنەكان گونجاو نەبێت، یان بڵاوكردنەوەی هەواڵ بێئەوەی نە سەرچاوەكەی نە خاوەنەكەی ئاشكرا بێت، یاخود دروستكردنی ئەكاونت و پەیجی ساختە و بێخاوەن، یاخود هەندێ جار وێنەی كەسانێك بڵاودەكرێتەوە كە دوچاری نەخۆشیەكی سەخت و كوشندە بون و كەسێكی نزیكی وێنەكەی بڵاودەكاتەوە، جا بۆ ئاگاداركردنی كەسانی دەوروبەر بێت یان بۆ ئەوەی بە ئێمەی بسەلمێنێت كە ئەو كەسێكی كۆمەڵایەتی و دڵسوزە! وێنەی ئەو كەسە لەسەر تەختی نەخۆشخانە و هۆڵی نەشتەرگەری و بە دەمامكی نەخۆشیەوە بڵاو دەكاتەوە (هەندێ جار بە خەندەوە) !، كە ڕەنگە نەخۆشەكە ڕەزامەند نەبێت لەسەر بڵاوكردنەوەی ئەو وێنەیە بەڵام چاری ناچارە! كار گەشتۆتە ئەوەی هەندێ كەس دەیكەنە  فرسەتی (سێلفی) گرتن لەگەڵ ئەم نەخۆشانە و تەنانەت هەندێ جار لەگەڵ مردوانیشدا! ئەوەندەی نەماوە گۆرەكان ببنە شوێنی خۆدەرخستن و فرسەتی فۆتۆگرتن! دیارە زۆر كەس لە ڕێگەی تۆرە كۆمەڵایەتیەكان و لە كۆر و كۆبونەوەكان و بۆنە رۆشنبیریەكاندا بێزاریی خۆیان لەم جۆرە دیاردانە دەربریوە و بەدیاردەیەكی نەشیاوی لەقەڵەم دەدەن، تەنانەت هەندێكی ناچار كردوە كە لەم جیهانە دوربكەونەوە و بە یەكجاریی واز لە مامەڵەكردن لەگەڵ جیهانی سۆشیال میدیا و تۆری ئینتەرنێت بهێنن.

لە زۆر بۆنە و شوێنی دیكەدا جەختمان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كە وەك چۆن باس لە ئیتیك و ئەخلاقیاتی كاری میدیایی بۆ رۆژنامەنوس دەكەین، ناچارین ئەم ئیتیك و ئەخلاقیاتانەش بۆ هاوڵاتیان بەشێوەیەكی گشتی باس بكەین و هاوڵاتی ئاسایش كە بە خۆی نازانێت بۆتە میدیاكار و دەستەواژەی (هاوڵاتی رۆژنامەنوس – رۆژنامەنوسی هاوڵاتی) بەسەردا جێبەجێ دەبێت، پێویستە بەرپرسیارانە مامەڵە لەگەڵ ئەو ئامرازانەی بەردەستی بكات و هەستی میدیاییانەی بكاتە هەستی رۆژنامەنوسی كەناڵێكی میدیایی، چون پەیامەكانی ئەمیش هەندێ جار ئەگەر بە ئەندازە ئەو ڕۆژنامەنوسە كاریگەری دروست نەكات ئەوا كەمتر نیە.

فەزای سۆشیال میدیا فەزایەكە دەتوانین وەك چۆن بۆ بڵاوكردنەوەی چالاكی كۆمەلایەتی و ڕۆشنبیریی و سیاسی و زانستی بەكاری بهێنین، دەكرێت هەر ئەم فەزایە ببێتە ژینگەیەكی خراپ بۆ بڵاوكردنەوەی دوبەرەكی و دابرانی كۆمەلایەتی، هەر بۆیە زۆر پێویستە بە هەستیاریەوە مامەڵە لەگەڵ ئەم جیهانە ئەفسوناوی و سەرنج ڕاكێشەدا بكەین و سود لە ئاسەوارە پۆزەتیڤەكانی وەرگرین و ئاسەوارە نێگەتیڤەكانی كەمتر بكەینەوە.

•             مامۆستای میدیا

Check Also

‎ژن لە زەمەنی بەربوونەوەی ڕۆحی مێینەیی بۆ ناو مۆدە

‎خەرمان عبدالكریم علی‎ئەگەر چی ئێمەی ژن هەمیشە پەروانەیەكی ڕەنگدارمان ئەوێت، لەدەوری ئاورنگی ڕومان شنەبای لیقای …

230 کۆمێنت

  1. order levaquin 500mg online order levaquin 250mg for sale

  2. dutasteride us buy celecoxib 200mg pill order zofran pill

  3. aldactone 25mg tablet oral fluconazole 100mg order diflucan 200mg generic

  4. ampicillin 250mg pill sulfamethoxazole cost cheap erythromycin 250mg

  5. sildenafil 100mg brand robaxin 500mg pill purchase methocarbamol pill

  6. cheap sildenafil 100mg estradiol 1mg oral purchase estradiol

  7. lamictal for sale online order prazosin generic order tretinoin gel generic

  8. tadalis 10mg usa buy tadacip 10mg online cheap order voltaren 50mg

  9. accutane 10mg generic azithromycin pills order azithromycin 250mg without prescription

  10. buy indomethacin 75mg without prescription buy suprax 200mg pill trimox 250mg brand

  11. order cialis 10mg Viagra best buy buy viagra 50mg sale

  12. anastrozole 1 mg drug biaxin 250mg sale viagra 200 mg

  13. vrai tadalafil 40mg prix viagra 25mg en france sildenafil 50mg en france

  14. buy deltasone 5mg generic best price generic tadalafil buy viagra 50mg online

  15. cialis generika sildenafil generika rezeptfrei kaufen viagra 200mg kaufen generika

  16. buy accutane 20mg for sale buy isotretinoin 20mg ivermectin 12 mg without a doctor prescription

  17. doxycycline 200mg oral doxycycline 200mg price furosemide 100mg cheap

  18. ramipril 5mg us purchase ramipril online cheap generic astelin 10ml

  19. catapres uk order antivert generic spiriva 9mcg over the counter

  20. purchase buspirone sale buy generic oxybutynin 5mg buy oxybutynin 2.5mg generic

  21. purchase hytrin for sale buy leflunomide 10mg pill sulfasalazine 500mg canada

  22. alendronate sale famotidine pills famotidine online buy

  23. oral benicar 20mg benicar 20mg pills diamox tablet

  24. tacrolimus 1mg price urso 300mg ca order urso 150mg for sale

  25. isosorbide order online cost azathioprine 25mg order telmisartan 80mg without prescription

  26. buy bupropion 150mg sale zyrtec 5mg uk quetiapine 50mg price

  27. molnupiravir ca naprosyn generic purchase lansoprazole for sale

  28. buy zoloft 50mg online Buy viagra in us viagra 50mg generic

  29. order salbutamol 100 mcg generic imuran 100 mcg brand purchase viagra pills

  30. cheapest cialis online viagra kidney disease sildenafil over the counter

  31. usa pharmacy cialis cialis online order symmetrel 100 mg oral

  32. naltrexone 50 mg canada order albenza 400mg without prescription aripiprazole 20mg brand

  33. order dapsone 100mg without prescription cheap dapsone buy aceon pill

  34. provera 5mg canada order cyproheptadine 4 mg generic buy cyproheptadine

  35. purchase modafinil generic modafinil 200mg pills buy ivermectin stromectol

  36. cost luvox 100mg order glucotrol 10mg online order glucotrol 10mg without prescription

  37. order accutane 40mg online isotretinoin 20mg for sale order prednisone 5mg pill

  38. oral piracetam 800mg buy viagra 100mg for sale purchase viagra

  39. zithromax 250mg cost buy azithromycin 250mg generic buy generic neurontin 600mg

  40. order tadalafil 40mg online order cialis 20mg sale buy viagra online cheap

  41. oral furosemide 40mg lasix 40mg uk generic plaquenil 400mg

  42. cialis generic name cheap tadalafil without prescription order clomipramine 50mg generic

  43. canadian cialis cialis 10mg ca anafranil cost

  44. aralen over the counter buy cenforce 100mg online cheap order olumiant online cheap

  45. itraconazole us purchase tinidazole generic oral tinidazole

  46. metformin 1000mg pills lipitor without prescription cialis 5mg price

  47. olanzapine generic bystolic generic valsartan us

  48. order amlodipine 10mg generic cialis daily cost generic tadalafil 10mg

  49. buy clozapine 100mg online cheap order dexamethasone 0,0,5 mg without prescription buy decadron 0,5 mg for sale

  50. viagra price cheap lisinopril lisinopril 10mg drug

  51. prilosec 10mg without prescription academic writing blog casino games online real money

  52. order linezolid 600 mg online zyvox cost roulette casino

  53. metoprolol 50mg brand metoprolol sale buy vardenafil 10mg for sale

  54. essays buy casino online real money quick hits free online slots

  55. vardenafil tablet purchase vardenafil online methylprednisolone 4mg over counter

  56. write essay service i need a paper written for me viagra tablet

  57. buy generic clomid blackjack free best online poker sites for real money

  58. order cialis 20mg purchase tadalafil without prescription viagra 100mg

  59. aristocort 4mg pill desloratadine 5mg us clarinex canada

  60. priligy 30mg for sale generic priligy purchase levothyroxine generic

  61. tadalafil otc buy viagra 50mg pill sildenafil 50mg ca

  62. buy orlistat 120mg for sale buy zovirax without prescription acyclovir 800mg tablet

  63. overnight cialis delivery buy tadalafil 10mg generic order plavix 150mg without prescription

  64. allopurinol 300mg sale buy zyloprim generic ezetimibe buy online

  65. motilium 10mg sale purchase domperidone generic flexeril 15mg price

  66. order losartan 25mg pills topamax 200mg drug purchase topiramate sale

  67. buy baclofen 25mg pill zanaflex pills ketorolac usa

  68. imitrex price dutasteride oral buy avodart without prescription

  69. colchicine 0.5mg us online blackjack for real money free spins no deposit canada

  70. purchase ranitidine generic zantac buy online buy celecoxib 200mg

  71. Hello bro!More info>>>

  72. free spins no deposit uk blackjack online real money online casinos

  73. buy tamsulosin 0.4mg without prescription oral aldactone 25mg spironolactone 25mg generic

  74. buy tadalafil 10mg sale purchase ampicillin online cheap buy ciprofloxacin without prescription

  75. simvastatin online buy order finasteride 1mg online cheap cost propecia

  76. order flagyl pills buy metronidazole 200mg online cheap bactrim 960mg generic

  77. fluconazole 200mg cost viagra 25mg price brand sildenafil

  78. order keflex 500mg for sale erythromycin cheap purchase erythromycin pills

  79. order generic cialis 5mg buy tadalafil generic cheap sildenafil pill

  80. viagra 200 mg cialis coupon cvs cialis for daily use

  81. order ceftin 250mg generic order cefuroxime 250mg pill purchase methocarbamol without prescription

  82. online slot games buy cialis 5mg sale tadalafil 5mg uk

  83. generic trazodone buy suhagra 50mg online cheap order generic sildenafil

  84. cheap essay online help me write a research paper ivermectin for people

  85. sildenafil 50mg tablets cost sildalis buy lamotrigine 200mg generic

  86. prednisone 10mg over the counter buy amoxil 500mg amoxil ca

  87. viagra 50 mg cialis 40mg us cheap cialis without prescription

  88. free poker online games cialis savings card buy cialis 40mg online cheap

  89. buy zithromax online order azithromycin 250mg for sale cost neurontin 100mg

  90. free spins casino stromectol 12mg cheap order generic modafinil

  91. order generic furosemide 40mg hydroxychloroquine online buy order hydroxychloroquine 400mg generic

  92. retin cream over the counter order tretinoin cream generic avana 100mg canada

  93. buy tadalafil pills indomethacin 50mg pill purchase indomethacin capsule

  94. clarithromycin cost order clonidine 0.1mg online cheap meclizine 25mg for sale

  95. buy tiotropium bromide 9 mcg pill terazosin 1mg over the counter buy hytrin pills

  96. pioglitazone over the counter order sildenafil 50mg viagra uk

  97. buy tadalafil 40mg Low price cialis win real money online casino

  98. как заработать лайки в вк
    лайки на пост в вк

    взаимные лайки в вк бесплатно

  99. play poker online ocean casino online play online blackjack

  100. накрутка лайков вконтакте
    накрутка лайков в вк

  101. dating sites for over 50 chat websites to meet people online dating best
    sites free adult dating

  102. global poker online online slots for real money best casino

  103. free online slot machines online blackjack with real money custom dissertation services

  104. help writing a paper write thesis oral sulfasalazine

  105. buy generic doxycycline 200mg cleocin 300mg brand buy clindamycin

  106. benicar 20mg pills calan 240mg for sale depakote drug

  107. buy acetazolamide pill azathioprine 50mg cheap imuran 25mg tablet

  108. lanoxin drug micardis 20mg ca molnupiravir canada

  109. carvedilol 6.25mg oral ditropan for sale online buy amitriptyline without prescription

  110. amoxicillin drug buy stromectol for humans australia ivermectin 3mg pills

  111. alendronate 70mg pill buy ibuprofen online cheap ibuprofen 400mg cheap

  112. generic priligy 30mg generic avanafil motilium pill

  113. nortriptyline 25mg uk paxil 10mg price buy generic paxil

  114. indomethacin 50mg capsule purchase cenforce pill buy cenforce 50mg online cheap

  115. pepcid 20mg canada order tacrolimus online cheap mirtazapine 15mg us

  116. doxycycline 100mg canada medrol over the counter methylprednisolone generic name

  117. buy tricor 160mg online buy viagra 100mg online order viagra 50mg generic

  118. buy tadacip 20mg order tadalafil generic amoxicillin 500mg pills

  119. cialis for sale Us cialis sales sildenafil 20mg

  120. nexium 20mg us esomeprazole 40mg usa furosemide 40mg oral

  121. cost minocycline 100mg order minocin without prescription terazosin cost

  122. generic modafinil 100mg modafinil 100mg usa promethazine medication

  123. glycomet usa order calan 120mg pills nolvadex generic

  124. [url=http://nolvadextabs.shop/]how much is nolvadex in uk[/url]

  125. order prednisone 5mg online cheap deltasone 20mg cheap amoxicillin 250mg oral

  126. [url=http://keflextabs.quest/]keflex generic brand[/url]

  127. brand sildenafil 100mg order fildena 50mg online cheap sildenafil pill.

  128. clomiphene pills order prednisolone 40mg pill order prednisolone generic

  129. best ed pills non prescription uk order pregabalin 150mg pills order propecia 1mg generic

  130. order accutane 20mg generic acillin buy ampicillin 500mg generic

  131. buy ondansetron 4mg online cheap order bactrim 960mg order bactrim 960mg

  132. ivermectin cost canada stromectol 12mg drug cheap prednisone 20mg

  133. How do you know if a parasite is in your brain azithromycin 500 mg z pak – http://www.zithrominimax.com/

  134. que contient le viagra commande viagra vente viagra.

  135. ventolin inhalator over the counter purchase amoxiclav pills amoxiclav buy online

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *