ناسك توفیق: (كه‌قه‌ناعه‌تی ته‌واوم بۆدروست بوو ئه‌مرۆ به‌پانتۆڵه‌وه به‌یانی به‌حیجابێكی ده‌رودامانه‌وه ڕۆشتمه‌وه بۆقوتابخانه).
ئا: كه‌تان خادیمی
پروفایل:
ناسك توفیق عبد الكریم له‌دایكبووى 1\9\1969 له‌شاری هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید.
قوناغی سه‌ره‌تایی له‌قوتابخانه‌ى پیره‌مه‌گرونى سلێمانى و، دواتر له قوتابخانه‌ى شاهۆى كچان له هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید سه‌ره‌تایی ته‌واو كردووه‌و دواتر ناوه‌ندى و ئاماده‌یی له ناوه‌ندى هه‌ڵه‌بجه‌ى كچان خوێندووه.
ده‌رچووى زانكۆى به‌غداد كۆلێژى زانستى به‌شی فیزیایه، له‌ساڵى 1993، ماوه‌ى 14 ساڵ وانه‌ى فیزیاى له ناوه‌ندى و دواناوه‌ندییه‌كانى شارى سلێمانى وتۆته‌وه.
ماجستێرى له ماتماتیك هێناوه، به‌هۆى كاروباره‌كانیه‌وه خوێندنى دكتۆراكه‌ى ڕاگرتووه.
له20\8\2009 وه ئه‌ندامى په‌رله‌مانى كوردستانه له‌سه‌ر لیستى یه‌كگرتووى ئیسلامى كوردستان، وئه‌ندامى لیژنه‌ى داكۆكى له‌مافی ئافره‌تان‌و بڕیارده‌رى لیژنه‌ى پیشه‌سازى و وزه‌و سامانه سروشتیه‌كانه.
ژنێك هێشتا بۆن‌و به‌رامه‌ی باخێكی پڕله‌گوڵ وگوڵزاری باخى گوڵان، له‌گوڵی وردی له‌چكه‌كه‌ی نیشتووه، ڕۆژێك به‌ده‌م چاوشاركێوه له‌كۆڵانێكی گه‌ڕه‌كی سه‌رادا منداڵی لێبزربوو، بۆیه ئێستاش كه‌له‌وێوه گوزه‌ر ده‌كات ورد ورد ئه‌گه‌رێت و ده‌ڵێت هاوڕێیان لێره‌وه‌یه، دڵنیام ڕۆژێك دێت ئه‌یدۆزمه‌وه، كچێك هه‌رزوو ئاشنا به‌فیراق و ئازارو خه‌م و كۆشش بوو، كه‌دێوه‌زمه‌ی كیمیاباران چڕنوكی ئاسنینی له‌شاره‌كه‌ی گیر كردو ئازیزه‌كانی ئه‌میشی به‌ره‌و نادیار لول دا، ئه‌و ڕۆژانه‌ش كه‌هێشتا بۆن و به‌رامه‌ی نۆماڵی له‌ماڵه‌كه‌ی ده‌هات، ئه‌جه‌ل هات ڕێبواری له‌به‌ر چاوان ونكرد، به‌ڵام دڵی له‌ژێر باری خه‌مدا وه‌ك هه‌نارێكی باوه‌كۆچه‌ك ته‌ڕبوو به‌یادی خوداو…وانه‌كانی سه‌بر ..
-ئاینده‌سازی: له‌كۆمه‌لگای ئێمه‌دا كه كۆمه‌لگایه‌كی موسوڵمانیین، به‌ڵام ڕۆژێك هه‌یه له‌ته‌مه‌نمان كه‌ئاشنایه‌تیمان له‌گه‌ڵ ئایین وباڵا پۆشیدا بۆدروست بووه، ده‌كریت بزانین ئه‌و ڕۆژه كه‌یبوه و هۆكاره‌كانیشی چى بوون؟
ناسك تۆفیق: من له ناو خێزانێكى خوێنه‌وارو دیندارو كراوه‌دا بووم، به‌ڵام تا قۆناغى سێی ناوه‌ندیش باڵاپۆش نه‌بووم، له‌و كاتانه‌دا له‌هه‌ڵه‌بجه بیروباوه‌ڕی وجودیه‌ت و فكرى ماركسى زۆر بڵاو بوو، كه زۆر باسى له مافى ژن وئازادى ژن ده‌كرد، ئه‌مه وایلێكردم كه‌به‌دواداچوون بكه‌م وبكه‌ومه به‌راورد له نێوان خوێندنه‌وى ئیسلام بۆ مافى ژن‌و بۆچونه‌كانى تر ، ئه‌مه بێجگه له‌كاریگه‌ری چه‌ند كه‌س له‌ژیانمدا، یه‌كێكیان نێچیر بوو كه قوتابی بوو، به‌ڵام باڵاپۆش بوو له‌باوه‌كۆچه‌كه‌وه ده‌هات هاورێى پۆلم بوو. هه‌روه‌ها (سه‌بریه غه‌فار)، كه‌هاوڕێم بوو، هه‌روه‌ها (ڕێبوار)ى پورزام، پاشانیش موحازه‌ره‌كانی مامۆستا (حه‌سه‌ن شه‌مێرانى)ی ته‌مه‌ن درێژبیت. بۆیه له‌ناخه‌وه قه‌ناعه‌تم بۆ دروست بووكه هیچ فكرێكى ئینسانى نه‌یتوانیوه به قه‌د به‌رنامه‌كه‌ى خوا كه‌دروستكه‌رو ڕۆزى ده‌رى ئینسانه، ماف به‌مروڤ به‌گشتى ومێینه به‌تایبه‌تى بدات.
له‌وانه‌یه په‌یره‌وانى ئه‌م ئاینه نه‌یان توانیبێ گه‌یه‌نه‌رێكى باشى ئه‌م ئاینه بن، بۆیه بڕیارم دا كه باڵابپۆشم وئیلتزامى ته‌واو به‌فه‌رمانه‌كانى خواى گه‌وره‌بكه‌م، به‌ڵام باڵا پۆشى زۆر قورس بوو به‌لامه‌وه زۆر جار به‌شه‌وانه دوعام ده‌كردو ده‌موت خوایه گیان به‌یانی ڕه‌شه‌بابێت تامن له‌چكێك بكه‌م قۆناغێك ببڕم، به‌ڵام كه‌قه‌ناعه‌تی ته‌واوم بۆدروست بوو ئه‌مرۆ به‌پانتۆڵه‌وه به‌یانی به‌حیجابێكی ده‌رودامانه‌وه ڕۆشتمه‌وه بۆقوتابخانه، هه‌ستم به‌ئازادیه‌ك ده‌كرد كه‌ده‌كاته به‌رواری 15-2-1984.
به‌ڵێ ئازادى ڕۆح له هه‌رچى ئازادى تره گرنگتره، منیش له‌و ڕۆژه‌وه هه‌ست به‌ئازادى رۆحم ئه‌كه‌م، بۆیه هه‌رگیز كۆت و به‌نده مادیه‌كان نه‌یانتوانى له ئازادى ڕاسته‌قینه‌م كه‌م كه‌نه‌وه.
ئاینده‌سازی: هه‌ست ناكه‌یت بۆئه‌و ساڵانه بڕیارێكی وه‌ها قورس بوو؟
ناسك تۆفیق: به‌ڵی زۆر، به‌تایبه‌ت بۆمن، ئه‌و كاته پێیان ده‌وتن جله‌كانی خومه‌ینی، من خوێندكارى چوارى ئاماده‌یى بووم كه‌چى توانجمان ده‌خوارد ده‌یانوت پێمان (ئه‌ڵێى یاپراخن خۆیا پێچاوه‌ته‌وه)، ئه‌و كاته‌ش به‌دیلی ترنه‌بوو بۆجل وبه‌رگى باڵا پۆشى، بۆیه له‌لای مامۆستاكانی ئه‌وكاته‌وه زۆرترین دژایه‌تی كرام. چونكه زۆر خۆشه‌ویست بووم هه‌م وه‌ك زیره‌كى وهه‌م وه‌ك ڕه‌وشت به‌رزى، هه‌تا مامۆستا هه‌بوو ده‌فته‌ری نیوه‌ی ساڵی ئه‌دامه‌وه ده‌یوت ئه‌وه نه‌وه‌دو پێنجت هێناوه بۆم كردیت به په‌نجاو پێنج، ئه‌و مامۆستایه‌ی كه‌زۆر خۆشی ئه‌ویستم تا 2مانگ سه‌یری نه‌ده‌كردم، به‌ڵام ئه‌وه‌ی كه‌منی هێشته‌وه به‌رگه‌ی ئازاره‌كانی ڕۆژگار بگرم، ئه‌و باڵاپۆشی و ئیلتیزامه‌م بوو وه پوره‌كانم ده‌ره‌جه‌یان عالى بێت.
ئاینده سازی: بێجگه له‌كه‌سه‌كان كاریگه‌ری كامه كتێبت له‌سه‌ر بوو؟
ناسك تۆفیق: له‌پێش هه‌موو كتێبێك قورئان له رێگه‌ى ته‌فسیری (في ضلال القران)ی سه‌ید قوتب، دواى ئه‌وه‌ش كتێبی (ئێستا دڵنیام) له‌نوسینی مامۆستا (حه‌سه‌ن پێنجوێنی ) وه(الایمان والحیاة) یوسف قه‌ره‌زاوی و، ده‌ست نوسه‌كانى ژیانى رابیعه‌ى عه‌ده‌وى و زه‌ینه‌ب غه‌زالى.
ئاینده سازی: چۆن له‌و ته‌مه‌نه كه‌مه‌دا (في ضلال)تان ده‌خوێنده‌وه؟
ناسك تۆفیق: قورس بوو، به‌ڵام من به‌دوای وه‌ڵامی پرسیارێكدا ده‌گه‌ڕام وه‌ك مافی ژن و ئه‌مانه، رێبوار ئه‌وه‌ی بۆدیاری كردم ئه‌و كاته‌ش پورم به‌ڕه‌حمه‌ت بێت له(كۆلێژی كشتوكاڵ )بوو زۆر یارمه‌تی ئه‌دام فێری عه‌ره‌بی ببم ئه‌و كاته‌ش ڕاگه‌یاندن وخوێندنیش هه‌ر عه‌ره‌بی بوو.
ئه‌مه بۆچونێكی هه‌ڵه‌یه كه‌واده‌زانن هه‌رزه‌كار ده‌بێت هه‌رزه بێت به‌پێچه‌وانه‌وه پڕه له‌تاقه، ئه‌وه‌ی ئێستا ده‌یزانم ئه‌وه‌یه كه له‌وساڵانه‌دا فێری بوم، جارێكیان نێچیری هاورێم پێی وتم ناسك تۆ بۆله‌چك ناكه‌یت؟ قورئان له‌به‌رناكه‌یت؟ منیش وتم: جارێ زووه فریای ئه‌وه‌ش ئه‌كه‌وین، ئه‌ویش وتی ئه‌چیته زانكۆ و مه‌شغول ئه‌بیت و چاوت كزئه‌بێت، تاگه‌نجیت توێشو كۆكه‌ره‌وه، بۆیه ئێستا ئه‌و وه‌سیه‌ته‌ى ئه‌و بۆهه‌موو كچێك ده‌كه‌م. چونكه ته‌واو ڕاست ده‌رچوو هه‌ر له‌وساڵانه‌دا له‌به‌ینی نوێژی نیوه‌رۆ و عه‌سردا سوره‌تی (نه‌حل)م له‌به‌ر ده‌كرد، به‌ڵام ئێسته ئه‌و توانایه نه‌ماوه و ئه‌و مه‌جاله‌ش نه‌ماوه.
ئاینده‌سازی:ڕۆژێكی خۆش له‌ژیانتا كه‌له‌یادت نه‌چێت؟
ناسك تۆفیق: خۆشترین ڕۆژی ته‌مه‌نم ئه‌و ڕۆژه‌بوو باڵا پۆشیم كرد، ئه‌مه موزایه‌ده نییه به‌باڵاپۆشییه‌وه، چونكه له‌و ڕۆژه‌دا خوام ناسى وخۆم ناسی، زانیم بۆچی دروست كراوم، له‌به‌رئه‌وه‌ى ژیانی من وه‌ك هه‌موو كوردێكى عێراقى هه‌ڵه‌بجه‌یى پڕله موعانات بوو ، له‌و ڕۆژه‌وه زانیم كه‌سێك هه‌یه له‌هه‌موو كه‌سێك گه‌وره‌تر به‌رده‌وام له‌گه‌ڵمه دڵسۆزمه، زاڵبووم به‌سه‌ر گوناهێكی به‌رده‌وامدا كه شكاندنكى فه‌رمانێكى خواى گه‌وره‌بوو، خۆشییه‌كی دیكه‌ی ژیانم ئه‌و ڕۆژه‌بوو كه هیوای كوڕم له‌دایك بوو، من و ڕێبواریش ئه‌و رۆژه هه‌ردوكمان كۆلیژمان ته‌واوكرد.
ئاینده سازی: ئه‌كرێت ڕۆژێكی ناخۆشی ته‌مه‌نت كه‌له‌یادت نه‌چێت باس بكه‌یت ؟
ناسك تۆفیق: هه‌ندێك ناخۆشی هه‌ن به‌گه‌نجی ئه‌تشكێننه‌وه، ته‌مه‌نم هه‌ژده ساڵ بووله 21ى نه‌ورۆزى 1988 گه‌ڕاینه‌وه بۆجه‌ژنی نه‌ورۆز بۆ هه‌ڵه‌بجه، به‌ڵام ڕێگا گیرابوو، هه‌روا گه‌ڕاینه‌وه بۆ به‌غداد به‌بێ ئه‌وه‌ى هیچ هه‌واڵیكمان ده‌ست بكه‌وێ، منیش قه‌رزار بووم، چونكه 40 رۆژبوو سه‌فه‌رمان نه‌كردبوو، ڕۆژێك له به‌غداده‌وه ته‌له‌فۆنم كرد بۆسلێمانی بۆكچێكی پورم كه ئه‌ویش ده‌یخوێند دراوسێیه‌كیان بوو وتی: ڕوو خۆش دنیایه‌ك ته‌عزیه‌یان هه‌یه، ناوی هه‌رسێ پوره‌كه‌م و باوكمی هه‌ڵدا، هه‌تاده‌مرم ئه‌وساته‌م له‌یاد ناچێت !!! له‌ناو كابینه‌ى ته‌له‌فونێكى گشتى (باب المعظمدا)، ئه‌و پورانه‌م كه خۆم به‌قه‌رزاری ئه‌و مه‌بادئو ڕۆشنبیریه جوانه‌یان ده‌زانم كه‌منیان له‌سه‌ر په‌روه‌رده‌كرد، (ئه‌و پورانه‌م حه‌زیان نه‌ده‌كرد له‌چك بكه‌م، چونكه ئه‌ترسان نه‌توانم به‌رده‌وام ببم وكاریگه‌رى خراپ له‌سه‌ر خوێند وپه‌یوه‌ندیه‌كانم دابێ. هه‌تاپاره‌یان نه‌دامێ بۆ كرینى حجاب، خۆم به‌په‌نجا فلسی و بیست وپێنج فلسیم كۆكرده‌وه، قوماشم كڕی و دوریمان، به‌ڵام كه‌له مه‌كته‌ب گه‌ڕامه‌وه به‌حجابه‌وه وزۆر له قوتابخانه ناره‌حه‌ت كرابوم بێتاقه‌ت بووم زانیان دژایه‌تی ده‌كرێم، پشتیان گرتم وتیان ئه‌بێت كه‌مه‌بده‌ئێكت هه‌ڵبژارد شه‌ڕی له‌پێناودا بكه‌یت، ناكرێت بگریت، سوپاس بۆخوا سێ ساڵ به‌ر له‌كیمیاباران ئه‌وانیش باڵاپۆشیان كرد، باوكیشم له‌مزگه‌وت هاتبووه ده‌ره‌وه گیانی سپارد بوو، أن شا‌ء الله هه‌مویان له‌به‌هه‌شتن.
دوای شه‌هید بونى ئه‌وانیش به دوو ساڵ هه‌موو خۆشه‌ویستیه‌كم دا به رێبواری هاوسه‌رو پورزام كه‌ئه‌ویش برابوو هاورێ بوو مامۆستا بوو پورزابوو ئاخرشت هاوسه‌رم بوو، له‌دووه‌م ساڵی كۆلێژ هاوسه‌رگیریم له‌گه‌ڵكرد. ناڵێم ئه‌و ڕۆژه كه‌مرد ناخۆشترین ڕۆژم بوو، به‌ڵكو ئه‌و ڕۆژه كه‌دكتۆره‌كه وتی شێرپه‌نجه‌یه‌تی هه‌رگیز له بیرم ناچێ، هه‌مو نه‌خۆشیه‌كه‌ی چل ڕۆژی خایاند دواتر ئه‌ویش وه‌فاتى كرد خوا پله‌ى شه‌هیدى پێ ببه‌خشێ.
ئاینده‌سازی: ئایا ئه‌وه‌ی له‌به‌رنامه‌تابوو له‌بونت به‌په‌رله‌مانتار بیكه‌یت، پیت كراوه؟
ناسك تۆفیق : ناڵێم هه‌رچى له به‌رنامه‌مدا بووه كردومه، به‌ڵكو ئه‌وه‌ى له توانامدا بووه به پێشكه‌ش كردنى پرۆژه‌یاسا بۆ هاوڵاتیانى كوردستان به‌گشتى وهه‌ڵه‌بجه به‌تایبه‌تى وژنان وكچان به‌تایبه‌تى تر، كردومه‌و ده‌یكه‌م به یارمه‌تى خوا وه هه‌میشه له په‌یوه‌ندیه‌كى باشدام له‌گه‌ڵ كه‌ناڵه‌كانى ڕاگه‌یاندن وه‌ك پردێكى په‌یوه‌ندى نێوان خۆم وهاوڵاتیان.
ئاینده‌سازی: به‌كورتی په‌رله‌مانتاری چی پێبه‌خشیت و چی لێسه‌ندیت ؟
ناسك تۆفیق : گه‌وره‌یى! گه‌وره‌ى كردم به‌وه‌ى خه‌مه‌كانم له ئاستى خۆم وخێزانه‌كه‌م وشاره‌كه‌م حیزبه‌كه‌م به‌رزكاته‌وه، بۆ خه‌مى میلله‌ته‌كه‌م وهاوڵاتیانى كوردستان به‌گشتى ته‌نها خه‌م خواردن نه‌بێ، به‌ڵكو به‌كارهێنانى ده‌سه‌ڵاتى په‌رله‌مانتارى بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى میلله‌ته‌كه‌م. هیچى لێنه‌سه‌ندوم جگه له ئیسراحه‌تى جه‌سته‌یی، به‌ڵام من له‌و بێ ئیسراحه‌تیه كه به‌شوێن خه‌م وكێشه‌كانى خه‌ڵكه‌وه‌م چێژ وه‌رده‌گرم .به‌ده‌ر له‌مانه‌ش په‌رله‌ماتناری پیشه‌ى مامۆستایی لێسه‌ندم هه‌میشه بیریان ده‌كه‌م.
ئاینده‌سازی : زۆر جار باس له‌كه‌مده‌سه‌ڵاتی په‌رله‌مان ده‌كرێت ئایا وایه؟ ئه‌گه‌ر وایه چی بكرێت باشه؟
ناسك تۆفیق: په‌رله‌مان له ئێستادا وه‌ك ده‌زگا به‌رزترین ده‌زگایه، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتى له خوار ده‌سه‌ڵاتى هه‌ردوو حزبى زۆرینه‌وه‌و له‌ناو ئه‌وانیش مه‌كته‌ب سیاسیه‌كانیانه‌وه دێت، به‌وه چاره‌سه‌ر ده‌كرێ، كه ماده‌م هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مان له ڕێگه‌ى نوێنه‌رایه‌تى كردنى حیزبه‌وه دێت ئه‌وه ده‌بێ ئه‌و حیزبانه‌ى زۆرینه دێنن و، حكومه‌ت دروست ده‌كه‌ن، ده‌بێ ئه‌ندامانى په‌رله‌مانیان له ناوه‌ندى بڕیارى حزبه‌كانیان بن وپله‌ى حیزبیان به‌رز تر بێ له پله‌ى وه‌زیره‌كانیان وهاوئاست بن له گه‌ڵ سه‌رۆكى حكومه‌ت، بۆ ئه‌وه‌ى دواتر په‌رله‌مان بتوانێت وه‌ك ده‌زگایه‌كى باڵایه ده‌سه‌ڵاتێكى باڵاش بێ له لێپرسینه‌وه‌و متابه‌عه‌ى ده‌سه‌ڵاتى جێبه‌جێكاردا و هه‌ركات زانى وه‌زیرێك سه‌رپێچى ده‌كات به‌ئاسانى بتوانرێت لێپێچینه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ بكرێ. هه‌روه‌ها په‌یره‌وى ناوخۆى په‌رله‌مان یه‌كێكى تره له‌هۆكارى بێ ده‌سه‌ڵاتى به‌رله‌مان ئه‌ویش له‌سه‌رو به‌ندى هه‌مواركردنه‌وه‌یداین، به‌ئومێدى ئه‌وه‌ى بتوانین په‌یره‌وێك دابڕێژین بۆ په‌رله‌مان كه كۆت وبه‌ندى كاركردنى لیژنه‌كان وبه‌رله‌مانتاران لابه‌رێت .
