ئاسؤس نامق براخاس
كاتێك باس لە توندوتیژی دژ بە ژنان دەكرێت وەك نەریتیك چەمكی خێزانی دەبێتە پاشگری، وەك ئەوەی ژن تەنها لە چوار چێوەی خێزاندا ڕووبەرووی ئەم دۆخە نەخوازراوە ببێتەوە، ڕەنگە هۆكاری ئەمەش بگەڕێتەوە بۆ ئەوەی زۆرینەی ئەو حاڵەتانەی تۆماركراون لەو بازنەی خێزانیدا بوون، ئەمەش بووە هۆی ئەوەی ساڵانێكی زۆر ڕێكخراوەكانی داكۆكیكار لە مافی ژنان بە توندی ڕووبەڕووی ئەم دیاردەیە بوونەوە لە رێگەی چەندین كەنالی جیاواز، وەك بڵاوكردنەوەی ڕۆشنبیری لەناو كۆمەڵگە و گۆرینی یاساكانی (سزادان و باری كەسیەتی و ڕەگەزنامە)، دواجاریش دەركردنی یاسایەكی تایبەت بە توندوتیژی خێزانی تا پارێزگاری تەواو بۆ ژنان لە سنوری خیزاندا دەستەبەر بكەن.
بەڵام ئایا ژنان تەنها لە چوار چێوەی خێزاندا رووبەڕووی توندوتیژی دەبنەوە؟ تەنها كەسە نزیكەكان بەم كارە هەڵدەسن؟ ڕەنگە وەڵامی ئەم پرسیارە ئاسان بوایە بۆ كاتێك كە ژنی كورد تاڕادەیەك بازنەی پەیوەندیەكانی سنوردار بووە لە نێوان ماڵ و كاردا، بەڵام بۆ كاتی ئێستا بەتایبەت لە پاش بڵاوبوونەوەی تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان ژنان بەرفراوانیەكی گەورەیان بە خۆیانەوە بینی لەبەریەككەوتن، ئەمەش وایكرد زیاتر ڕووبەڕووی توندوتیژی ببنەوە و لەبەرامبەردا زانیاری یاسایی تەواو لای ڕەگەزی مێ نیە بۆ خۆ پاراستن و بەرەنگار بوونەوە.
لە دیارترینی ئەو كێشانەی لەرێگەی بەكار هێنانی تۆرە كۆمەڵایەتیەكانی وەك (فەیسبووك و تویتر و ئینستاگرام) ڕوودەدات خۆی لە دوو شێوەدا دەبینیتەوە:
1.پەیوەندیە كەسییەكان:
تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان دەروازەیەكە بۆ ناساندن و نزیك بوونەوە تاكەكانی كۆمەڵگە لە یەكتر، بە شێوەیەكی بەرچاو، ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی هاوڕێیەتی و پەیوەندی سۆزداری لە نیوان بەكار هێنەراندا، لەو بارەدا كە پەیوەندیەكان دەرئەنجامەكانیان بە دڵی دوو لایەنەكە نابیت و، كێشە پەیدا دەبێت یەكێك لە لایەنەكان ڕەنگە خراپ ئەو پەیوەندیە بەكاربهێنێنێت و هەستێت بە هەڕەشەكردن لە لایەنی بەرامبەر بە ئاشكراكردنی پەیوەندیەكە، یان بڵاوكردنەوەی نامە و وێنەكان بە شێوەیەكی نەشیاو، بەداخەوە لە كۆمەڵگەی ئێمەدا لە زۆرینەی بارەكاندا ژنان دەبنە قوربانی ئەم جۆرە كارە، وەك پێشتریش ئاماژەمان پێدا كەمی زانیاری یاسایی لای زۆرینەی بەكارهێنەران دەبێتە هۆی دەستەوەستانی لەبەرامبەر ئەم توندوو تیژیەدا.
لێرەوە دەتوانین رێگا یاسای پێویست بخەینە بەر چاو بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم ڕووداوانە.
ژنان لە كاتی ڕووبەرووبونەوەی ئەم بارە نەخوازراوەدا دەتوانن لە ڕێگەی دادگاوە مافیان بۆ بگەرێنرێتەوە، چونكە لە یاسایی سزادانی عێراقیدا دركاندنی نهێنی كەسی بەرامبەر هەرەشەكردن بە دركاندن تاوانە و، كەسی تاوانبار رووبەرووی سزا دەكاتەوە، وەك لە دەقی ماددەی (438) ی سزاداندا هاتووە:(سزا دەدرێت بۆ ماوەیەك كە زیاتر نەبیت لە ساڵێك و سزایەكی دارایی لە زیاتر نەبیت لە سەد دیناری عێراقی لەو دوو سزایە:
1.(هەر كەس هەستا بە بڵاوكردنەوە بەشێوەیەكی ئاشكرا هەواڵ یان وێنە یان وتەیەك، كە پەیوەستە بە ژیانی تایبەتی یان خێزانی كەسەكان، تەنانەت گەر ئەو زانیاریانە راستیش بن ئەگەر هاتوو بڵاوكردنەوەیان ببێتە هۆی زیانگەیاندن بەكەسەكە)
ماددەی (431) ی سزادانی عراقی كە دەڵێت (سزادەدرێت بە بەندكردن هەركەس هەستا بە هەڕەشەكردن لە كەسێكی تر، بە ئەنجامدانی تاوانیك بەرامبەر بە خۆی یان ماڵی، یان بەرامبەر كەسانی تر یان ماڵیان بە پێوە لكاندنی بابەتی شەرەف پلەو پایە ڕووشاندن یان بڵاوكردنەوەی ئەو بابەتانەی شەرەف یان پلەو پایە دەروشێنن).
لێرەدا بۆمان ڕووندەبێتەوە كە تەنانەت هەڕەشەكردن بەو كارە تاوانە، ئەو ئافرەتەی ڕووبەڕووی ئەم جۆرە تاوانكاریە دەبێتەوە دەتوانێت لە دووتوێی ئەم دوو دەقەدا پارێزگاری یاسایی بدۆزێتەوە. لە رێگەی دادگای شارستانیەوە داوای قەرەبووی ماددی و دەروونی بكاتەوە.
لە كاتی بوختان هەڵبەستندا كەسی زەرەرمەند دەتوانێت بە پشتبەستن بە دەقی ماددەی (433) داوا تۆمار بكات كەلەو دەقەدا هاتووە (بووختان بریتیە لە پێوە لكاندنی ڕووداوێكی دیاریكراو بە كەسێكەوە بە شێوەیەكی ئاشكرا، كە ئەو بابەتە ئەگەر راست بێت دەبێتە هۆی سزادانی ئەنجامدەرەكە وەیان بێزراندنی لە لەلایەنی كۆمەڵگەوە). ئەم بابەتەش بۆ زۆرینەی ئەو بووختانانەی بۆ ئافرەتان دەكرێن دەگرێتەوە.
سزای تاوانی بووختان كردن بریتیە لە دەست بەسەركردن، یان غەرامەی دارایی.
2.دەستدرێژی لەلایەن كەسانی نەناسراو:
ڕەنگە ئەم جۆرە لە دەستدرێژی زیاتر ڕووبەرووی ئەو ئافرەتانە ببێتەوە كە بە جۆرێك لە جۆرەكان بوونەتە كەسایەتی گشتی، بە جیاوازی بازنەی كاركردنیان لە بواری سیاسی بێت، یان هونەری تەنانەت لە بواری رۆشنبیریشدا دەبینین كەسانێك تەنها لەبەر جیاوازی بیرورا لەگەڵیان، توندوتیژیان بەرامبەر دەكەن، زۆرینەی ئەو دەست درێژیانە بەشێوازێكی ئاشكراو لە شوینە گشتیەكانی وەك لاپەرەی تۆرە كۆمەڵایەتیەكانەوە دەبێت، یاسای سزادانی عێراقی دەقی تایبەتی بۆ ئەم جۆرە تاوانانە هەیە، كە خۆی لە سێ شێوازدا دەبینیتەوە، بریتین لە بووختان كرد و بڵاوكردنەوەی زانیاری و وێنەی كەسیان بەبێ رەزامەندی كە ئەمەش لە بابەتی پێشو تردا باسكراوە.
جۆری سێیەم بریتیە لە بەكارهێنانی وشەی نەشیاو بەرامبەریان، كە ئەم تاوانە لە یاسادا بە (السب) باسكراوە وە لە دەقی ماددەی (434) یاسای سزاداندا هاتووە:(جنێودان بریتییە لە فرێدانی قسە بۆ كەسی بەرامبەر، كە ببێتە هۆی ڕوشاندنی شەرەف یان پلەو پایەی كۆمەڵایەتی یان هەستی ئەو كەسە تەنانەت گەر لەم كارەدا ڕوداوێكی دیاریكراویش نەدرابیتە پاڵی)، هەر كەسێك بەم تاوانە هەستێتت سزا دەدرێ بە دەستبەسەر كردنی بۆ ماوەیەك لە ساڵێك زیاتر نەبێت و بە سزایەكی دارایی كە لە سەد دینار (چاپی كۆن) زیاتر نەبێت.
سەرەرای پەنا بردن بۆ یاسا ناوخۆیەكان كەسی زەرەرمەند لەم توندوتیژیانە دەتوانێت لە ڕێگەی بەرێوەبەرانی تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانەوە سكاڵا لەسەر ئەو ئەكاونت و پەیجانە تۆمار بكات كە كاری نەشیاو دەكەن، لە هەموو بارێكدا دەتوانرێت لە ڕێگەی دادگاوە داوا لەو تۆڕانە بكرێت بۆ ئاشكرا كردنی زانیاری سەبارەت بە تۆمەتبارە نەناسراوەكان.
ژنان خۆیان دەتوانن خۆیان بپارێزن لەم جۆرە توندتیژیانە بە تۆكمەكردنی سیستەمە پاریزگاری ناو تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان، هەروەها بە بیدەنگ نەبوونیان بەرامبەر تاوانباران تا دببنە پەند بۆ كەسانی تر.
order levofloxacin online cheap levofloxacin us
avodart 0.5mg price ondansetron 4mg cost zofran oral
order aldactone 100mg sale order finasteride 5mg without prescription buy diflucan 100mg online
acillin tablet erythromycin 250mg drug cost erythromycin 500mg
fildena 100mg usa methocarbamol brand methocarbamol pills
cost suhagra 50mg estrace 1mg cost generic estrace 1mg
generic lamictal order minipress pills tretinoin cheap
tadalafil order buy tadalafil generic diclofenac pills
accutane 20mg usa zithromax 250mg pill zithromax 250mg ca
buy indomethacin 50mg sale terbinafine 250mg usa order amoxicillin 250mg pills
tadalafil 5mg oral Canada meds viagra viagra 50mg pills for men
generic arimidex 1mg Generic viagra in canada real viagra sites
cialis 20mg en france cialis prix generique viagra 25mg
cheap deltasone 10mg cialis online cheap sildenafil 100mg usa
tadalafil 10mg bestellen tadalafil 5mg kaufen viagra fГјr frauen
purchase isotretinoin online cheap accutane 40mg sale stromectol 12 mg
doxycycline 100mg cheap order levitra without prescription order furosemide 40mg sale
ramipril order buy astelin 10ml generic buy azelastine without prescription
catapres 0.1 mg sale buy minocycline 100mg without prescription spiriva pills
order buspar 5mg order buspirone 5mg pill brand oxybutynin
terazosin 1mg tablet hytrin buy online order azulfidine pills
fosamax 35mg cheap order ibuprofen purchase famotidine for sale
buy benicar for sale buy acetazolamide sale order acetazolamide without prescription
purchase prograf online buy urso 300mg pills ursodiol price
imdur 20mg generic purchase micardis pill buy micardis pills
order bupropion 150 mg pills atomoxetine for sale buy seroquel 50mg pill
order molnupiravir 200mg pills order molnunat 200mg sale order prevacid without prescription
cheap zoloft 50mg cheap zoloft buy sildenafil 50mg for sale
buy imuran pill viagra 50 mg viagra 50mg pills
buy tadalafil 10mg for sale buy prozac 40mg sale order viagra 100mg sale
order tadalafil 20mg online cheap cialis tablets cheap amantadine 100 mg
generic revia 50 mg albenza us order aripiprazole 20mg pills
dapsone generic order adalat for sale perindopril oral
buy provera 5mg generic order hydrochlorothiazide 25 mg cyproheptadine oral
buy fluvoxamine 100mg online cheap buy duloxetine 40mg sale glipizide tablet
buy accutane 10mg without prescription accutane 10mg us deltasone 5mg price
buy generic zithromax 250mg oral zithromax 500mg buy gabapentin 800mg generic
cheap cialis sale buy viagra 50mg pills buy viagra 50mg sale
lasix 100mg for sale order generic hydroxychloroquine buy hydroxychloroquine 200mg generic
cialis mail order usa betamethasone 20 gm over the counter order clomipramine 25mg generic
chloroquine cost olumiant 2mg usa buy generic olumiant
buy sporanox 100mg online cheap prometrium uk tindamax over the counter
glycomet 1000mg for sale order generic metformin 500mg tadalafil online order
olanzapine pill bystolic 20mg canada order diovan online cheap
purchase norvasc pill buy norvasc 5mg without prescription cheap tadalafil online
buy clozapine online oral ipratropium buy generic dexamethasone 0,5 mg
viagra tablet viagra sildenafil 100mg order lisinopril 2.5mg without prescription
linezolid medication free blackjack jackpot party casino
buy prilosec online best online casinos no deposit free spins
buy lopressor 100mg generic buy metoprolol for sale order vardenafil 10mg pills
money can t buy everything essay buy essay online uk online casino game
purchase vardenafil online methylprednisolone 8mg otc medrol online pharmacy
assignment sites sildenafil without prescription order sildenafil online
oral clomid 100mg order ventolin online casinos for real money
purchase cialis sale tadalafil 5mg tablet sildenafil 25 mg
triamcinolone tablet cheap clarinex 5mg desloratadine price
dapoxetine 90mg pills cytotec oral order levothyroxine sale
tadalafil usa tadalafil 10mg cost order sildenafil 50mg for sale
orlistat 120mg pill purchase orlistat generic buy acyclovir 800mg without prescription
buy cialis 5mg pills tadalafil 20mg pill order plavix for sale
methotrexate over the counter reglan price reglan 10mg for sale
oral motilium buy motilium 10mg pill cyclobenzaprine for sale online
oral cozaar buy cozaar 25mg sale topiramate 200mg generic
baclofen 10mg sale brand zanaflex toradol over the counter
gloperba generic gambling casino online online gambling
zantac uk buy celebrex without prescription order celecoxib 200mg for sale
roulette games world tavern poker online recommended you read
tamsulosin online spironolactone 100mg us order spironolactone 100mg sale
buy tadalafil 10mg pill buy tadalafil 5mg cipro price
zocor tablet valacyclovir 500mg cheap buy finasteride 5mg for sale
buy generic metronidazole 400mg buy augmentin 375mg generic sulfamethoxazole generic
buy fluconazole 100mg without prescription order fluconazole for sale sildenafil 150 mg
cephalexin over the counter erythromycin 500mg pill erythromycin 500mg cheap
buy cialis without prescription viagra for men over 50 viagra 100mg us
buy sildenafil generic sildenafil over counter brand tadalafil 40mg
cost cefuroxime buy careprost sale methocarbamol 500mg pill
poker sites casino games online tadalafil drug
academic writing services uk essays help ivermectin for humans for sale
sildalis order viagra sildenafil 200mg lamotrigine 50mg cheap
prednisone pill oral accutane purchase amoxicillin pills
sildenafil tablet order viagra online cheap cialis overnight
us blackjack online real money spins price cialis
cheap zithromax 250mg buy prednisolone 20mg sale oral gabapentin 800mg
casino online games poker online real money provigil price
lasix 40mg pill furosemide brand plaquenil drug
sildenafil 50mg generic nolvadex price buy rhinocort sale
generic deltasone 40mg order mebendazole 100mg order vermox 100mg online cheap
buy tretinoin online tadalis 10mg generic avana over the counter
order tadalafil 10mg online tadacip online order indomethacin generic
brand clarithromycin 250mg catapres 0.1 mg drug meclizine for sale online
order naprosyn 250mg online naproxen 500mg uk purchase prevacid pills
order tiotropium bromide 9 mcg sale order terazosin 5mg online cheap order terazosin 5mg online
buy albuterol pills buy ciprofloxacin 1000mg pill cipro 1000mg tablet
buy actos 15mg generic actos 30mg canada buy generic sildenafil 100mg
singulair 5mg for sale montelukast 10mg cost buy generic viagra
cialis india Cialis buy online win real money online casino for free
order tadalafil 20mg pill cialis 5mg generic tadalafil cost
roulette game free spins no deposit uk play blackjack online for real money
ivermectin coronavirus order avlosulfon online avlosulfon medication
blackjack online betting free blackjack card games online
nifedipine ca allegra 180mg ca fexofenadine canada
roulette wheel online pharmacies online writing dissertation service
purchase ramipril generic altace 5mg pill arcoxia 120mg sale
affordable term papers cheap custom essays azulfidine 500mg price
doxycycline 100mg brand order cleocin clindamycin oral
generic mesalamine 800mg buy asacol generic irbesartan ca
diamox 250mg generic buy acetazolamide pills oral imuran 25mg
temovate generic order amiodarone 100mg online cheap amiodarone generic
lanoxin 250 mg sale purchase molnunat sale order molnupiravir 200 mg for sale
oral amoxicillin 500mg order stromectol 6mg online purchase stromectol
order coreg 25mg without prescription elavil 10mg generic elavil over the counter
oral priligy 30mg purchase avanafil for sale domperidone tablet
order generic nortriptyline 25mg pamelor usa cost paroxetine
order famotidine 40mg for sale buy pepcid 20mg pills purchase remeron
order requip order trandate pills trandate 100mg uk
order fenofibrate online cheap purchase tricor generic sildenafil order online
brand nexium 40mg esomeprazole 20mg usa buy furosemide 40mg pill
minocycline pills cheap neurontin without prescription hytrin 1mg generic
cost cialis 10mg purchase viagra online buy sildenafil 50mg sale
cialis next day ed pills no prescription buy ed pills gb
buy modafinil provigil 200mg sale purchase phenergan for sale
buy clomid 100mg clomiphene drug prednisolone brand
order prednisone 10mg pills purchase prednisone generic amoxicillin for sale online
accutane 20mg canada ampicillin 250mg generic ampicillin 500mg pill
buy ed meds buy ed pills sale proscar 5mg usa
stromectol oral erection pills that work buy prednisone online cheap
order isotretinoin 20mg pills buy zithromax 250mg sale zithromax 500mg usa
buy albuterol pill augmentin medication augmentin 375mg over the counter
order prednisolone 10mg neurontin order online lasix 100mg brand
order provigil pills modafinil medication metoprolol over the counter
doxycycline online order purchase monodox online acyclovir pills