له‌قه‌دردا خۆت قه‌دردار بكه‌

هه‌ڵاڵه‌ محمد ئه‌ڵماس
باوه‌ڕدارى ڕاسته‌قینه‌ هه‌میشه‌ له‌بیرى ئه‌وه‌دایه‌ كه‌چۆن بتوانێ خواى په‌روه‌ردگار له‌خۆى ڕازی بكات وڕازیبونى ئه‌وده‌سته‌به‌ر بكات، بۆیه‌ ئاوات وخۆزگه‌ى به‌سه‌لامه‌تى ده‌رچون له‌ژیانى پڕ ناڕه‌حه‌تى وئیش وژانى دونیا بۆ دونیایه‌كى بڵندى هه‌تاهه‌تایى و پڕ له‌چێژیى مادى و مه‌عنه‌وى، چۆن فه‌راهه‌م بهێنێ؟ بۆ ده‌ستكه‌وتنى پاداشت ‌ولێخۆشبونى یه‌كێك له‌و ڕێگا و كاتانه‌ شه‌وانى قه‌درى پیرۆزه‌، شه‌وى ڕێزلێگیراو…… شه‌وى ئاوه‌دانى، شه‌وى نورانى بوونى بونه‌وه‌ر….. شه‌وى بێداربوونى به‌نده‌كان، شه‌وى سه‌رقاڵبوون به‌ڕۆح و دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌مادیات و ویست‌و حه‌زه‌كان… شه‌وى ڕه‌نگاڵه‌بونى كوچه‌و كۆڵان‌وماڵ‌و شاره‌ به‌خۆشه‌ویستى‌و ئه‌وین، شه‌وى…….. هتد..

پێغه‌مبه‌رى پێشه‌وامان (د.خ) وه‌ك مژده‌یه‌كى ترى دڵ‌و ڕۆح ڕفێن ده‌فه‌رموێت:( من قام لیلة‌ القدر ایمانا واحتسابا غفرله ماتقدم من ذنبه) یانى هه‌ركه‌سێك شه‌وى قه‌در زیندوو بكاته‌وه‌ به‌باوه‌ڕێكى به‌هێزوچاوه‌ڕێكردنى پاداشتى خوایى، خواى به‌میهر له‌سه‌رجه‌م تاوانه‌كانى ڕابردووى ته‌مه‌نى خۆش ده‌بێت.

به‌خشینى ئه‌م شه‌وه‌ى قه‌در له‌(12) مانگدا، نیعمه‌تێكى گه‌وره‌و نایابى خوایى یه‌ كه‌منه‌تى خۆى ڕشتووه‌ به‌سه‌رماندا ( وان تعدوا نعمة‌ الله لاتحصوها ان الله لغفور رحیم) ئه‌و نیعمه‌ته‌ى كه‌خێر وپاداشتى هه‌زارمانگى لێ ده‌چنیته‌وه‌، ته‌مه‌نى چاكه‌تى پێ درێژ و گه‌وره‌ ده‌بێ، ئه‌و نیعمه‌ته‌ى كه‌ئاوێزانت ئه‌كات له‌گه‌ڵ سه‌لام وئامین وته‌وقه‌ى فریشته‌كانى، هه‌تا ده‌مى به‌یان ( سلام هي حتى مطلع الفجر).

سه‌یركه‌ن (ئاشتى ‌وئاسوده‌یى‌وسه‌رفرازى) فریشته‌كان چه‌نده‌ وزه‌به‌خشه‌، بێجگه‌ له‌مانه‌ ئه‌بێ چێژ هه‌بێت هێنده‌ى ئه‌م شه‌وانه‌ ئاسوده‌به‌خش‌و وزه‌به‌خش بێت، چونكه‌ وزه‌یى فریشته‌كان‌و حه‌زره‌تى جوبره‌ئیل له‌سه‌ر زه‌وى، زه‌وى وزه‌ى نورین وئاشتى‌وخۆشه‌ویستى دایپۆشیوه‌، هه‌روه‌ها جارێكى تر گه‌یشتنى ڕوناكى ئاسمانه‌ به‌ڕوناكى زه‌مین، چونكه‌ قورئانى پیرۆز له‌ شه‌وى قه‌دردا هاتۆته‌ خواره‌وه‌ بۆ ئاسمانى دونیا (انا انزلناه‌ في لیلة‌ مباركة‌)، هه‌روه‌ها له‌هه‌موو ڕه‌مه‌زانێكدا جوبره‌ئیل هه‌موو قورئانى به‌پێشه‌واى مرۆڤایه‌تى ده‌وركردته‌وه‌.

بۆ ته‌مه‌ن درێژیمان بۆ پێشبڕكێ كردن له‌گه‌ڵ گه‌لانى تردا له‌چاكه‌ شه‌وى قه‌در ده‌مانگه‌یه‌نێته‌ ته‌مه‌نى گه‌لانى تر، چونكه‌ ئه‌وان ته‌مه‌نیان زۆربووه‌، پێغه‌مبه‌رى خوا باسى پیاوێكى له‌به‌نى ئیسرائیل كرد كه‌ هه‌زار مانگ به‌رگى جه‌نگى پۆشیوه‌ له‌ ڕێگه‌ى خودا، كاتێ موسڵمانان گوێیان له‌م فه‌رموده‌یه‌ بوو سه‌رسام بون خۆزگه‌یان خواست كه‌ له‌ئوممه‌تى ئه‌وان بوونایه‌، بۆیه‌ په‌روه‌ردگار شه‌وى قه‌درى كرده‌ خه‌ڵات بۆ ئومه‌تى موحه‌مه‌دى پێشه‌وا ( د.خ). گه‌ر هه‌ر باوه‌ڕدارێك 10ساڵ شه‌وانى قه‌در زیندووبكاته‌وه‌ به‌په‌رستش، ئه‌وا وه‌ك كه‌سێكه‌ كه‌ته‌مه‌نى 830 ساڵ درێژبێت له‌خێروچاكه‌دا، خۆ گه‌ر 20ساڵ ئه‌م شه‌وانه‌ زیندووبكاته‌وه‌ ئه‌وا خێرى 1660 ساڵى به‌ویستى په‌روه‌ردگار به‌رده‌كه‌وێت، به‌مه‌ش له‌ ڕۆژى دواییدا پێش گه‌لانى تر ده‌كه‌ون له‌ خێروچاكه‌‌و ته‌مه‌نى درێژیدا، هه‌ر بۆیه‌ پێغه‌مبه‌رى خۆشه‌ویست ئه‌م ده‌ ڕۆژه‌ى به‌ته‌واوه‌تى زیندوو كردۆته‌وه‌و به‌باشترین شێوه‌ ئاوه‌دنیكردۆته‌وه‌.

عائیشه‌ (خوالێ ى ڕازی بێت) له‌م باره‌یه‌وه‌ ده‌فه‌رموێت: ( اذا دخل العشر شد المئزر واحیا‌ء الیلة‌ وایقظ اهله) كاتێ ده‌شه‌وى كۆتایى مانگى ڕه‌مه‌زان ده‌هات، خۆى كۆده‌كرده‌وه‌ ( نزیكى خێزانه‌كانى نه‌ده‌كه‌وت) شه‌وه‌كانى به‌په‌رستش زیندوو ده‌كرده‌وه‌ هه‌موو شه‌وێك خانه‌واده‌كه‌ى به‌ئاگا ده‌هێنایه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ى ئه‌وانیش بێداربن.

ئازیزان: باله‌شه‌وى قه‌درداردا، بزانین چى ده‌ڵیین، چى ده‌كه‌ین كاته‌كانمان زۆر به‌لاوه‌ گرنگ ‌وبه‌رزو به‌هادار بێت، چونكه‌ گه‌ر ئه‌وشه‌وانه‌ خێرى 83 ساڵیان هه‌بێت، ئاخۆ له‌یه‌ك چركه‌دا، چه‌ند مانگ له‌به‌ندایه‌تى وكڕنوش ئه‌ژماربكرێت بۆیه‌ خۆهیلاك كردن وپه‌رستش ‌وده‌ربڕینى ڕازونیازه‌كان، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى په‌روه‌ردگار زاناوعه‌لیمه‌ پێى، له‌وشه‌وه‌دا زۆرتایبه‌ت تر فریشته‌كانیش پى ئاشنان و به‌هه‌والێ گه‌رم وخۆش ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ لاى په‌روه‌ردگار وئه‌و دیمه‌نه‌ ڕۆحانیه‌ فریشته‌ ئاسایانه‌ى ئیمانداران ده‌به‌نه‌ خزمه‌تى په‌روه‌رێنه‌رى جیهانیان.

فریشته‌كان دڵخۆشن به‌دیمه‌ن‌و شاكارى كڕنوش وپاڕانه‌وه‌‌و گریان ‌وناڵه‌ى ئیمانداران، بۆیه‌ كاتێك حه‌زره‌تى جوبره‌ئیل ده‌مه‌وبه‌یان بانگ ده‌كاته‌ فریشته‌كان ‌و ده‌فه‌رموێت: الرحیل.. الرحیل، ئیتر كاتى ئێمه‌ نه‌ماوه‌ ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌، ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌، ده‌ڵێن: ئه‌ى جوبره‌ئیل خواى په‌روه‌ردگار چى ده‌كات به‌داواكارى ‌وپێداویستیه‌كانى ئیمانداران له‌ ئوممه‌تى محمد(د.خ) ، ده‌فه‌رموێت:” په‌روه‌ردگار به‌چاوى لێخۆش بوونه‌وه‌ سه‌یریان ده‌كات ‌وله‌سه‌رجه‌میان خۆش ده‌بێت، به‌ڵام ته‌نها (4) پۆل نه‌بێت، وتیان ئه‌وانه‌كێن، وتى: ( مدمن الخمر، عاق للوالدیه، وقاطع الرحم ومشاحن) “.
ئه‌م چوار پۆله‌ زۆر وریایان بین یه‌كه‌میان باسى خۆت ونه‌فسى خۆته‌ كه‌پێویسته‌ بیپارێزى دووه‌م وسێهه‌م وچواره‌م باسى خۆت وده‌وربه‌رته‌ گه‌ره‌كه‌ سنوریان نه‌به‌زێنى، ئامان ئاگاداریان به‌.

باقه‌در گۆرانكاریت تێدا دروست بكات وخۆت قه‌دردار بكه‌، زۆر جار ده‌سخستنى جوانى‌و چاكه‌ ئاسانه‌، چونكه‌ به‌ ڕوح‌و سروشتى مروڤ ئاشناو ته‌باییه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ى گرنگه‌ بیڵێین ده‌سگرتن به‌ له‌به‌ین نه‌چونى ئه‌م توێشووه‌ 83ساڵه‌یه‌‌و پاراستنى گرنگتره‌، ئه‌م چه‌ند شه‌وه‌ خۆراك و وزه‌یه‌ بۆشه‌وه‌كانى تر، نه‌هێڵین شه‌ومان تاربێت‌و هیلاكى‌وشه‌ونوخنى ئه‌وشه‌وانه‌ بێجگه‌ گه‌یشتن به‌لقاى په‌روه‌رینه‌رمان، تاریك‌و بێبه‌رهه‌م بێت، ده‌ى با له‌قه‌درى خوایدا سه‌رجه‌م شه‌وانى ژینمان قه‌دردارو چراخان كه‌ین.