بەیان نوری
ئەم توێژینەوەیە لە لایەن (م.دنیا جلیل الربیعی) لە ساڵی 2014 ئەنجامدراوە لە چوارچێوەی كارەكانی سەنتەری منداڵ و دایكایەتی لە زانكۆی دیالی.
لە گرنگی توێژینەوەكەدا ئاماژە دراوە بە كاریگەری رۆڵی ئافرەت لە پێشكەوتنی كۆمەڵگەدا، گرنگی رۆڵەكەی زیاتر دەبێت بە پێی پێگەكەی و ڕادەی ئازادی ڕادەربڕین و هەلی ڕەخساو بۆ كاركردن.
هەروەها ئاماژەدراوە بە سنورداركردنی ڕۆڵی ئافرەت لە كاری سیاسی و ئیداریدا بە هۆكاری دابونەریت.
ئامانجی توێژینەوەكە لە 3 خاڵدا تیشكی خراوەتە سەر:-
1-خستنە رووی واقیعی گۆڕاوی ئافرەتی عێراقی دوای 2003 لە ڕووی سیاسی و كۆمەڵایەتی وئابوورییەوە.
2-خستنەڕووی ڕادەی كاریگەری دابونەریت لەسەر ئافرەتی عێراقی.
3-بەشداری لە پێشنیارەكانی بەرەوپێشبردنی ئافرەتان لە كۆمەڵگەدا.
دوای تیشك خستنە سەرگۆڕانكاری كۆمەڵایەتی و ڕۆڵی كۆمەڵایەتی و پێگەی كۆمەڵایەتی و كار، گۆڕانكاری و جوڵەی توێژی ئافرەتان لەگەڵ گۆڕانكاری و جوڵەی كۆمەڵگە، بەلاكەوتنی هەندێك بەلای پاراستن و شوێنكەوتوویی دابونەریت بە باش و نەگونجاوییەوە و، بەلاكەوتنی هەندێكی تر بە لای ڕۆشنبیریی و دیاردە تازەكان بە گونجاو و نەگونجاوییەوە.
بەرەنجامی توێژینەوەكە لە 10 خاڵدا خراوەتە ڕوو:-
1-رای %84ی ئەو ئافرەتانەی بەشداربوون لە راپرسیی توێژینەوەكە دەڵێن لاوازی ڕۆڵی ئافرەت پەیوەندی هەیە بە دابونەریت، كە ڕێگرە لە وەرگرتنی رۆڵی گونجاو لەگەڵ ئەوەی ئافرەتان نیوەی كۆمەڵگەن.
2-ڕای %90 وایە جیاوازی لە پەروەردەی كچ و كوڕدا هەیە لە كۆمەڵگەی عێراقدا كە بەرەنجامەكەی سەركەوتنی كوڕانە لە زۆرێك لە كایەكانی ژیاندا.
3-%80ی ئەو ئافرەتانەی كاردەكەن هەست دەكەن تا ڕادەیەك یەكسانییان بۆ دروست بووە لە ئەرك و مافدابەرامبەر پیاوان.
4-%70 ڕایان وایە هەلی تازەو پێشكەوتوو لەبەر دەمی ئافرەتاندا هەیە هەروەك ئەوەی لەبەر دەم پیاواندا هەیە.
5-%82 ڕایان وایە بیروبۆچوونە تەقلیدییەكان كاریگەرییان هەیە لەسەر چۆنیەتی بەشداری سیاسی ئافرەتان و دەركەوتنی ڕۆڵیان و بەرەو پێشچوون و گەشەكردنییان.
6-%34 ڕایان وایە كە كاریگەری رۆڵی سیاسی ئافرەت لاوازەو ناهێڵرێت بەشداری كرداری هەبێت و بەشداری بڕیاڕە سیاسییەكان بكات.
7-%90 ڕایان وایە بە كاركردن سەربەخۆیی خودی و كەسایەتییان بۆ دروست بوەو توانیویانە پێداویستیەكانی خێزان دابین بكەن.
8-%64 ڕایان وایە تا ئێستا دیدوبۆچوونی خراپ هەیە لەسەر چوونە دەرەوەی ئافرەتان بۆ كارهەرچەندە كارەكە بۆتە هۆكاری پشتیوانی كردنی هاوسەران.
9-لە %60 وا دەبینن كە ئافرەت بوونی هەبێت لە سیاسەتدا .
10-%70 وا دەبینن بە هۆی كاردنیانەوە ڕێزو پێزانییان بۆ دروستبووە لە لایەن كەسانی دەوروبەرەوە.
ڕاسپاردەكان:-
1-هۆشیاركردنەوەی خەڵك لە ڕۆڵی گرنگی ئافرەتان و هەوڵدان بۆ گۆڕانكاری لە بیركردنەوە تەقلیدییەكان بۆ هەلڕەخساندنی كاركردنی ئافرەتان و بەرەوپێشچوونی كۆمەڵگە.
2-دروستكردنی دامودەزگای رەسمی كە كار بۆ چەسپاندنی بەها و پێوەرە كۆمەڵایەتییە ئەرێنییەكان بكات.
3-پێویستە سیاسەتێكی راگەیاندنی وا دابنرێت لە ناو دامودەزگا ئابورییەكاندا كە هۆشیاری بدات بە كرێكارەكان بۆ مافەكانیان و پلە بەرزكردنەوەیان.
4-كاراكردنی رۆڵە ئیدارییەكانی ئافرەتان لە ناو وەزارەتە جۆربەجۆرەكان و كۆمپانیاو دامودەزگا ئابورییەكاندا.
5-هۆشیاركردنەوەی ئافرەتان و پیاوان لە بواری مافە سیاسییەكانی ئافرەتان و زیادكردنی هەلی بەشداری لە رێگەی خول كە رێكخراوە ناحكومییەكان بیكەنەوە.
6-ڕۆشنبیركردنی ئافرەتان لە بواری ئاینی و كۆمەڵایەتی و ئابوری و سیاسییەوە، لە پێناو گەشە پێدانی واقیعی ژیانی ئافرەتان و سوومەند بوون لە ئەزموونی وڵاتان.
7-دانانی یاساو پەیڕەو بۆ نەهێشتنی جیاكاری دژی ئافرەتان.
8-داواكردن لە حكومەت بۆ دانانی بەرنامەی هۆشیاری لە قوتابخانەو فەرمانگە و دامودەزگاكانی ڕاگەیاندن بۆ نەهێشتنی دابونەریتە هەڵەكانی دژ بە یاساو شەریعەت.
9-گرنگیدان بە ئافرەتانی گوندنشین لە بواری خزمەتگوزاری و هۆشیاری تەندروستی و نەهێشتنی نەخوێندەواری و، ڕاهێنانی پیشەیی و قەرزپێدانی ئاسان، هەروەها گرنگیدان بە ئافرەتانی بەساڵاچو و خاوەن پێداویستی تایبەت.
10-بڵاوكردنەوەی هۆشیاری و ڕۆشنبیری لە بواری مافی ئافرەتان و پێداچوونەوە بە مەنهەجی خوێندن و بڵاوكردنەوەی هۆشیاری تەندروستی ونەهێشتنی نەخوێندەواری.
