شه‌ممه‌ , ته‌مموز 27 2024

ڕه‌مــــــــــــــه‌زان و.. وێـــستگه‌كانـــــــى وزه‌ى ته‌قــــــوا

به‌شی دووه‌م
نه‌به‌ز هه‌ورامى
داگیرسان بۆ شوكــــــــــــــــــــــــركردن:
شوكركردن ده‌بێ له‌هه‌موو ساتێكى به‌رۆژووبووندا ئاماده‌یى
هه‌بێت، شوكرى نیعمه‌تى ئیمان، شوكرى به‌هیدایه‌تبوونى قورئان له‌مانگى ره‌مه‌زان، شوكرى تێكه‌ڵبوون به‌ كاروانى رۆژووه‌وانان، شوكر له‌سه‌ر ته‌یسیر له‌ فه‌ڕزكردن و..، له‌سه‌ر ره‌حمانیه‌ت و ره‌حیمیه‌تى خوداوه‌ند به‌گشتى..
كه‌مخه‌ویى و برسێتى و تینوێتی و هه‌مووجۆره‌ خۆگرتنه‌وه‌یه‌كى دیكه‌ش، هه‌ر خۆیان شوكرى نیعمه‌ت بیر ده‌خه‌نه‌وه‌.
شوكركردن له‌گه‌ڵ خۆشیى و چێژى كاتى به‌ربانگكردنه‌وه‌، به‌ربانگكرنه‌وه‌ دیوى ده‌ره‌وه‌ى رۆژووشكاندنه‌، له‌ودیویشه‌وه‌ ده‌بێ رۆح و دڵ به‌ شوكركردن، شه‌حه‌ناتى دى بخه‌نه‌ سه‌ر وزه‌ى ئیمان و ته‌قوا .
(لعلكم تشكرون) یش كه‌ چۆته‌ سه‌ر ئایه‌ته‌كانى باسى ره‌مه‌زان، مه‌قامێكى دیكه‌یه‌ كه‌ده‌بێ له‌ رۆژوودا به‌دیبێت.
كه‌ره‌مه‌زان مانگى شوكركردن بێت له‌سه‌ر نیعمه‌ت (له‌ ئاستى پێویستیه‌كانى ژیاندا)..، به‌رانبه‌ر به‌ زێده‌ نیعمه‌ت و زه‌نگینیى له‌ سامانى مادیى و مه‌عنه‌ویشدا، ئاسان ده‌بێت به‌ خه‌سڵه‌تى دڵ..، به‌مه‌ش نیعمه‌ت له‌وه‌ ده‌پارێزرێ كه‌ بكرێت به‌ هۆكارى توغیان و خۆسه‌پاندن و خودایه‌تى كردن (ان الانسان لیطغى، ان راه استغنى/ اقرا‌‌ء/6ــ 7) ..(هذا من فضل ربي لیبلوني ااشكر ام اكفر../النمل/40) به‌ڵكو ده‌شكرێ به‌ نیعمه‌ت و مایه‌ى ره‌حمه‌ت بۆ كه‌سانى دیكه‌ش…، به‌مه‌ش به‌شێكى دى له‌ مانای ته‌قوا ده‌نه‌خشێنرێت.
مانگـــــــــــى ره‌حمه‌ت و مه‌غفیره‌ت:
له‌ره‌حمانیه‌ت و ره‌حیمى خۆیه‌وه‌یه‌ كه‌خوداوه‌ند ئه‌م مانگه‌مان بۆ ده‌كات به‌مانگى موتته‌قیى بوون و مانگى لێبوردنى گشتى.
هه‌ر له‌و ساته‌وه‌ش كه‌ئه‌ركى رۆژوومان به‌سه‌ردا ده‌دات، به‌ نمه‌بارانێكى دیكه‌ى به‌زه‌یى خۆى ته‌ڕمان ده‌كات، له‌و كاته‌دا كه‌ئه‌و فه‌رزه‌ گه‌وره‌و گران و سه‌نگینه‌ له‌سه‌ر كه‌سانى نه‌خۆش و ناته‌وان و موسافیر سووكده‌كات. له‌و كاته‌ عیباده‌تى و رۆحانیانه‌ى ره‌مه‌زاندا كه‌نایه‌وێ له‌سه‌ركوتكردنى جه‌سته‌دا رۆبچین..، ته‌یسیر وه‌ك ئه‌سڵێكى قورئانیی و پریشكێ له‌ به‌زه‌یى خوداوه‌ند، له‌ ئایه‌ته‌كانى رۆژووشدا ئاماده‌یى هه‌یه‌.
ره‌مه‌زان مانگى هه‌ستكردنه‌ به‌ ره‌حمانیه‌ت و ره‌حیمیه‌تى په‌روه‌ردگار، بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و دوو خه‌سڵه‌ته‌ له‌ ئێمه‌شدا جیلوه‌ بكه‌ن بۆ ده‌ورووبه‌رمان، ئێمه‌ى باوه‌ڕدار به‌ گشتى پێویسته‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و دوو ناوو خه‌سڵه‌ته‌ى خوداوه‌ندا به‌رخورد بكه‌ین، ده‌سپێكردنى ته‌واوى سووره‌ته‌كانى په‌یامى هیدایه‌ت (به‌ ناوى خودا)به‌و دوو سیفه‌ته‌وه‌ (الرحمن الرحیم)، ده‌سپێكردنى نوێژ و كاره‌كانى ئێمه‌ به‌و دووناوه‌ى خوداوه‌ نه‌ك ناوه‌كانى دیكه‌ى، به‌ڵَگه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌و پێویستیه‌ (وه‌ك ئیمام فه‌خرى رازى باسى كردووه‌)، راسته‌ خوداوه‌ند (شدید العقاب) و ( قه‌هار و جه‌ببار)یشه‌، به‌ڵام ره‌حمه‌تى له‌ پێش ئه‌وانه‌وه‌یه‌ (سبقت رحمتي غضبي / فه‌رمووده‌ى قودسیى)، ناوبردنى خوداوه‌ند به‌و دوو ناوه‌وه‌ بۆ ئێمه‌، ده‌بێ ببێته‌ مایه‌ى به‌زه‌یى نواندن سه‌ره‌تا به‌رانبه‌ر به‌ خۆمان، پاشان به‌ ده‌ورووبه‌ر، به‌ ده‌سگرتنه‌وه‌ و زمانگرتنه‌وه‌ له‌ ئازاردان تا نیزیكبوونه‌وه‌ له‌و مه‌قامه‌ى كه‌ بكۆشین له‌ چاوى ره‌حمانیه‌ت و ره‌حیمیه‌تى په‌روه‌ردگاره‌وه‌ له‌ هه‌موو به‌نده‌كانى بڕوانیین، نه‌ك له‌ چاوى خۆمانه‌وه‌، كه‌ بێگومان روانینى ره‌ببانیانه‌ بۆ به‌نده‌كان(هه‌موویان)جیاوازه‌ و، رق و ره‌قیى روانینى مرۆییانه‌ كه‌م ده‌كاته‌وه‌.
جا مرۆڤ كه‌ مایه‌ى ره‌حمه‌ت بوو بۆ ده‌ورووبه‌ر (وما ارسلناك الا رحمة للعالمین/الانبیا‌‌ء/107))..، واته‌ پێشتر موتته‌قیى و خۆپارێزه‌ له‌ ئازارگه‌یاندن و شێواندنى پێوه‌ندى مرۆییانه‌.
كرانه‌وه‌ى ده‌ستى به‌خشین:
رۆژووگرتن هه‌ر خۆى ده‌ركردنى زه‌كاته‌ له‌جه‌سته‌ (لكل شيء زكاة، وزكاة الجسد الصیام)، مرۆڤ ئه‌گه‌ر ئاماده‌بوو له‌بوونى خۆى، له‌جه‌سته‌و ژیانى خۆى (به‌خۆبرسیكردن و تینووكردن و خۆگرتنه‌وه‌ به‌گشتیى) ببه‌خشێت و زه‌كات بدات، یان ده‌ستى بچێته‌ نه‌فسى خۆیه‌وه‌، ئاماده‌یى ئه‌وه‌ى زێتر تێدا ده‌بێت، ده‌ستى بچێته‌ سامان و ماڵیه‌وه‌.
كه‌توانى له‌خۆى ببه‌خشێت، ئیدى ده‌توانێ چاویشى له‌ماڵى كه‌سانى دى نه‌بێت چجاى ئه‌وه‌ى ده‌ستى تێیى بچێت…، ئه‌مه‌ش هه‌ر ده‌مانباته‌وه‌ به‌ر ماناى ته‌قواو خه‌سڵه‌تى موتته‌قییبوون .
گــــــــــــــه‌وره‌یى پاداشت (سووننه‌ت به‌فه‌رز و فه‌رز به‌حه‌فتا ..) :
له‌ره‌مه‌زاندا به‌گشتى ــ وه‌ك گوتمان ــ عیباده‌ته‌كان زۆرترو چڕترو پڕ ئیخلاسترن، پاداشتیش هه‌رخۆى له‌ره‌مه‌زاندا چه‌ند قات ده‌بێته‌وه‌، به‌ڵام ئاماژه‌ى گه‌وره‌ به‌گه‌وره‌یى پاداشت له‌م فه‌رمووده‌یه‌دایه‌ (الصوم لي و انا اجزی به‌) هه‌موو عیباده‌ته‌كان به‌ نیه‌ت و ئیخلاس بۆ خودان، به‌ڵام ناو نه‌بردنى پاداشته‌كه‌، ئاماژه‌یه‌كى گه‌وره‌یى ئه‌و پاداشته‌یه‌، چاوبڕینه‌ پاداشتى گه‌وره‌ش زێتر مرۆڤ له‌ به‌دكاریى ده‌گێڕێته‌وه‌ و بۆ چاكه‌كاریى هانیده‌دات و ..، به‌مه‌ش خشتێكى دى ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر دیوارى ته‌قوا.
پایه‌ى ئیخلاص و.. مه‌قامى ئیحسان :
به‌رۆژووبوون واته‌ هه‌موو هه‌سته‌كان بخرێنه‌ به‌ر چاودێریى خودایى، هه‌موویان له‌ گوێڕایه‌ڵییدا بن، به‌رانبه‌ر به‌ موباح و حه‌ڵاڵیش چجاى حه‌رام، ئه‌مه‌ش گه‌یشتنه‌ به‌ به‌رزاییه‌كانى په‌یژه‌ى ئیخلاس و پاشان گه‌یشتن به‌ مه‌قامى ئیحسان، ئیحسانیش ــ وه‌ك فه‌رمووده‌ روونى كردۆته‌وه‌ ــ واته‌ وه‌ها خودابپه‌رستین وه‌ك بیبینین (بینیى شهودى) خۆ ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ئه‌و نه‌بینین ئه‌و ئێمه‌ ده‌بینێ، بێگومان هه‌موو باوه‌ڕدارێك ده‌زانێ كه‌ خودا ده‌مانبینێ و ئاگاى لێمانه‌، به‌ڵام هه‌موو هه‌ست به‌و بینینه‌ خوداییه‌ ناكه‌ین، بێگومان هه‌ستكردنه‌كه‌ گرنگه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌و هه‌سته‌شمان بۆ دروست نه‌بوو، رۆژووگرتن ئه‌و یارمه‌تیده‌رمان ده‌بێت بۆۆ دروستبوونى ئه‌و هه‌سته‌، هه‌روه‌ها رۆژووگرتن ــ به‌ پێى فه‌رمووده‌یه‌ك ــ بینینى خۆمانمان له‌به‌رده‌م خوداوه‌ندا (له‌ قیامه‌تدا) بیر ده‌خاته‌وه‌، چونكه‌ رۆژووگرتن مایه‌ى رووسووریه‌ له‌و كاته‌دا كه‌ به‌ حووزوورى خوداوه‌ند ده‌گه‌ین (… و اذا لقي ربه فرح بصومه../ بوخاریى و موسلیم).
سه‌ركه‌وتنـــــــــــــــــــــه‌كان :
رۆژووگرتن، سه‌ركه‌وتنه‌ به‌سه‌ر شه‌یتانه‌كانى نێوخۆو پاشان ده‌ره‌وه‌دا، بۆیه‌ ئایه‌ته‌كانى رۆژوو (لتكبروا الله‌)شیان به‌دوادا هاتووه‌، بۆیه‌ ره‌مه‌زان به‌جه‌ژن و به‌(ته‌كبیر) كۆتایى پێده‌هێنرێت، دڵخۆشبوون به‌سه‌ركه‌وتنى وه‌ها كه‌م نیه‌، هه‌روه‌ها رۆژووگرتن تاقیكردنه‌وه‌ى گه‌یاندنى باوه‌ڕِداره‌ به‌ پۆلى تازه‌ و پله‌ى به‌رزتر، ده‌بێ دواى ره‌مه‌زان، پاش ده‌رچوون، نه‌یه‌ته‌وه‌ پۆله‌كه‌ى پێشوو، یان پۆلى پار…
ره‌مه‌زان كه‌ گه‌یاندنى تاك بێت به‌سه‌ركه‌وتن و پله‌ى به‌رز، له‌سه‌ر ئاستى كۆمه‌ڵگه‌ش هه‌روه‌هایه‌و سه‌ركه‌وتن به‌ ده‌ستدێت..، ــ وه‌ك ده‌زانین ـــ له‌مێژووى ژیانى پێغه‌مبه‌ر و یارانى و شۆنكه‌وتووه‌ راسته‌قینه‌كانیدا (س)، ره‌مه‌زان مانگى داهێنان و ده‌سكه‌وت و سه‌ركه‌وتنى گه‌وره‌بووه‌…، بێگومان ئه‌مه‌ش هه‌م به‌رهه‌مى ته‌قوا بووه‌…، هه‌م گه‌یاندنى سێبه‌رى ته‌قوا بووه‌ به‌پانتاییه‌كانى ژیان.
به‌رزبوونه‌وه‌ى دیوارى ته‌قوا:
به‌ (هه‌موو ئه‌مانه‌) و (له‌و كه‌شوهه‌وا سازێنراوه‌)دا، (مووته‌قیى بوون) ده‌بێت به‌حاڵ و به‌خه‌سڵه‌ت له‌رۆژووه‌واندا، به‌مانه‌ رۆژوو ده‌بێت به‌ قه‌ڵغان (الصیام جنة/ بوخارى و موسلیم)، رۆژوو ده‌بێت به‌هۆى خۆگرتنه‌وه‌ له‌بێ فه‌رمانیى، كه‌ (صیام) ماناى خۆگرتنه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێ… ئه‌مانه‌ش مانایان له‌ ته‌قواوه‌ نیزیكه‌ ــ ئه‌گه‌ر مانا بیستراوه‌كه‌ى ته‌قوا (خۆلادان له‌ تاوان و پاراستنى سنوورى ره‌زامه‌ندیى خوداوه‌ند بێت به‌ قوڵبوونه‌وه‌ى هه‌ستى چاودێریى خودایى).. كه‌ ره‌مه‌زان به‌مشێوه‌یه‌ ته‌قواى به‌رهه‌مهێنا، ئیدى ته‌قواش هه‌موو ئه‌و ده‌سكه‌وتانه‌ى له‌دوا ده‌بێت كه‌له‌گه‌ڵ هه‌موو ئایه‌ته‌كانى ته‌قوادا باسیان هاتووه‌..(ومن یتــــــــــــــــــــــــــــــــق الله یجعل له مخرجا …. ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا… ومن یتق الله یكفر عنه سیئاته و یعظم له اجرا..الطلاق/2 ـ 3 ـ 4))..
ژێده‌ر:
1/ محمد نایف معروف/المعجم المفهرس لمواضیع القران الكریم/ط/2/2006″،
2/ الدكتور یوسف القرچضوي/العبادة في الاسلام/ گ/7/ص/153.. له‌ بابه‌تێكى تایبه‌تى دیكه‌دا، كه‌ هه‌ر به‌رهه‌مى مانگى ره‌مه‌زان بوو، به‌درێژى چووینه‌ته‌ نێو باسى(دوعا) وه‌و..ئاماژه‌شمان به‌ ماناكانى ئه‌و دوو ئایه‌ته‌ كردووه‌(نیگایه‌ك به‌ره‌و ئاسۆكانى دوعا/ رۆژنامه‌ى یه‌كگرتوو/322/19 ــ 1/2001).
3/ ئیسلام ئایینى راگرتنى هاوسه‌نگیى نێوان رۆحانیه‌ت و شه‌هوانیه‌ته‌، نێوان روهبانیه‌ت و دونیه‌ویه‌ت و قیامه‌تى بوونه‌. به‌و ناهاوسه‌نگیه‌ ــ وه‌ك لاى شۆنكه‌وتووانى لاده‌ر له‌ ئایینى موساو عیسا دروست بوو، به‌ زاڵكردنى شه‌هوانیه‌ت به‌سه‌ر روحانیه‌تدا یان به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ــ هاوسه‌نگى ژیان و ئایینداریى تێكده‌چێت.

Check Also

زیرەکی دەستکرد و داهاتوو (زمان)

محمد ئاواتبەشی چوارەمتوانراوە زیرەکی دەستکرد نزیک بکرێتەوە لە زیرەکی مرۆڤ.بەڵێ لە خودی دەمارە خانەوە نزیک …

11 کۆمێنت

  1. Wow that was strange. I just wrote an really long comment but after I clicked submit my comment didn’t show up. Grrrr… well I’m not writing all that over again. Anyway, just wanted to say superb blog!

  2. What i do not realize is actually how you’re now not really a lot more smartly-liked than you may be right now. You are so intelligent. You know therefore significantly in relation to this matter, produced me personally believe it from numerous various angles. Its like men and women don’t seem to be interested unless it’s something to accomplish with Woman gaga! Your personal stuffs excellent. Always take care of it up!

  3. Normally I do not read article on blogs, however I wish to say that this write-up very forced me to take a look at and do so! Your writing taste has been amazed me. Thank you, quite great article.

  4. If some one wants expert view about blogging and site-building after that i advise him/her to pay a visit this weblog, Keep up the pleasant job.

  5. Hi, yeah this article is actually good and I have learned lot of things from it concerning blogging. thanks.

  6. I am extremely impressed with your writing skills and also with the layout on your blog. Is this a paid theme or did you customize it yourself? Either way keep up the nice quality writing, it’s rare to see a nice blog like this one nowadays.

  7. I’m gone to tell my little brother, that he should also go to see this website on regular basis to take updated from most recent gossip.

  8. Hi exceptional blog! Does running a blog like this take a lot of work? I have very little knowledge of programming but I was hoping to start my own blog soon. Anyway, if you have any suggestions or tips for new blog owners please share. I know this is off topic but I just had to ask. Thank you!

  9. Wow, incredible blog format! How lengthy have you been blogging for? you make running a blog glance easy. The full glance of your site is fantastic, as smartly the content material!ChatGPT Store

  10. 1Строительство автомойки – это инвестиция в стабильный бизнес. Мы сотрудничаем только с проверенными поставщиками и используем самые современные технологии.

  11. Having read this I thought it was really informative. I appreciate you finding the time and effort to put this informative article together. I once again find myself spending way too much time both reading and leaving comments. But so what, it was still worth it!

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *