لە ڕۆژی بەساڵاچوواندا…. ژیانی دوای خانەنشینی

 من نەوزەر عەلی، لەدایكبووی ساڵی 1951 و، دانیشتوی هەڵەبجەی شەهید، دوای 43ساڵ خزمەت وەك فەرمانبەرێكی دەوڵەتی كشتوكاڵی بەشی پاراستنی ڕووەكی تا نوسینی ئەم كاتەم بۆماوەی (5ساڵ)و نیوە خانەنشینم، لەبەرواری 20/3/2014تا ئەمڕۆ دوای ئەوەی تەمەنی یاسایم تەواو كرد، لەتەمەنی 63ساڵی تەمەنی یاساییە بۆ خانەنشینی فەرمانبەر.بەڵام تاوەكو ئێستا هەست ناكەم بەبوونی بۆشاییەكی ئەوتۆ لەژیانمدا كە ببێتە هۆی زۆر هەستكردن بەبێ تاقەتی و بێزاریم لە چاكەی خوای گەورە. كە ئەویش ئەگەڕێتەوە بۆ چاكەی پەروەردگاری جیهانیان كە كە هیدایەتی داوم بۆ ڕێگە ڕاستەكەی كە ئیسڵاحی پیرۆزەو، هەروەها بەچاكەی ئەوەیە كە لەناو كۆمەڵێكی ئیسلامی ڕەسەندا پەروەردەكراو كە برایانی موسڵمانی دێرینی دوێنێ‌و یەكگرتووی ئەمڕۆیە. كە ژیان لەناویاندا ژیانێكی كۆمەڵایەتی متوسط و پڕ خۆشەویستی و برایەتی بووە.

ژیانی ناو مزگەوت و پەیوەندی محاضرات و دەرس بەشێك لەژیانمان لەگەڵ قورئان بووە، بەڵێ‌ ڕاستە كەكەسێك بەساڵا ئەڕوات جۆرە كێشەیەكی دەروونی و سروشتی و وشكی كەئابەت ڕووی تێدەكات، ئێمەش وەكو مرۆڤ سەلامەت نین لەو حاڵەتانە، بەڵام خوای گەورە تاوەكو ئێستا كۆمەكی كردووم بەوەی كەلەماڵەوە بم بەشێك لەكاتەكان ئامادەی زۆرێك لەنوێژە جماعەتەكان دەبم و، هەست بەتام و چێژێكی تەواودەكەم كە هەندێك ڕۆژ دوای نوێژی بەیانی بتوانم بمێنمەوە بەخوێندنی مأثورات بەشێك لەقورئانی پیرۆزو دوعاو تسبیحات هەتاوەكو هەتاوكەوتن كە بەدوو ڕكات سوننەتی ضحی كۆتایی پێدێنم. دوای ئەوە ڕۆیشتن بۆ بازاڕ بە پیادە بۆ نان كڕین‌و شتومەكی پێویست و، هەندێ جار دراسەی قورئانی پیرۆز لەڕێگای تەفسیری في ظلال بەشی عەرەبیەكەی (سید قطب) ڕەحمەتی خوای لێبێت، یان بەشی كوردیەكەی كە ماناكراوە لەلایەن برای زۆر بەڕێز مامۆستا (بورهانی ئەمینی) . (إبن كثیر) و رامان لە أحمد شێخ محمود

جاروبار خوێندنەوەی ژیانی پیاوانی مەردانی ئیسڵاحی دێرین وەكو صڵاح الدینی ئەیوبی، إبن تیمیە، سبحانی، مفتی زادە، پەیامەكانی مامۆستا صلاح الدین.

هەندێ كات مۆبیایلەكەم بەكاردەهێنم و پەیوەندی دەكەم بەهەندێ برایانی دێرین و هاوەڵ و كەسانی خۆشەویستم بۆ هەواڵ پرسینیان كەزۆر هەست بەشادی ئەكەم كە گوێم لەدەنگیان ئەبێت، ئەوانیش هەست ئەكەم زۆر ڕێزو تەقدیر نیشان ئەدەن، چونكە بەشێكیان ماوەیەكە دورین لەیەكتر و ڕەنگە چاوەڕێیان نەمابێتن، هەست بە جۆرێك لە موفاجەئە ئەكەن هەردوولا هەست ئەكەن كە نوێبوونەوەی برایەتی و خۆشەویستی كە ئەوە زەرورەتێكی شەرعیە. بەداخەوە هەندێك برایانی دێرین هەیە كە ئاستی زانین و ئیسلامیان بەرزە، بەڵام  جۆرێك تەبع وشكى لەسروشتدا ڕووی تێكردوون لەگەڵ پیری تەمەندا خەریكە مەعنویاتیشیان پیربێت، كەم تەرخەمن لەبەتینكردنی پەیوەندی برایەتی و دەوامدانی بە رابطە مەعنویەكان لەكاتێكیشدا توانای تەندروستی و مادی و وەسیلەی هاتوچۆ و پەیوەندییان هەیە لەڕێگەی مۆبایل و ئۆتۆمبیلەوە كە ئەوە محاسەبەی خوای گەورەی لەسەرە.

 من هەندێ سودم لە خوا لێخۆشبووی باوكم وەرگرتووە لەڕووی جوڵان و بەشداری بۆنەكان و وەكو شایی و تەعزیە وئاهەنگەكان .

باوكم پیشەی مامۆستایەكی دێرین بوو كەلەساڵی 1941زاینی بووەتە مامۆستا و، سالێكیش لەدانشگەی بغداد لەكۆلێجی دار العلوم دەوامی كردبوو، ساڵی 1939 لەبیرم دێت كە لەتەمەنی (5)ساڵیمەوە دەستی ئەگرتم ئەیبردم بۆ قوتابخانە لەگەڵ خۆیدا و، لەكاتی جەژنی نەورۆزدا كاتێ كە عیدی ملكیەت بوو (ملك فیصلی دووەم) كە ئەوكاتە جەژنی دارودرەختیان پێئەوت بەشداری پێئەكردم لەباخچەی گشتی هەڵەبجە كە ئێستا پێی دەوترێت باخچەی (علی بەگ)، چونكە ئەو زەوییە موڵكی علی بەگ بووە، ئەوێی كردووە بە شارەوانی هەڵەبجە و خوالێی خۆش بێت (علی بەگ) باوكی دایكم بوو، بیرم دێت لە كاتی هاتنی ملیك فیصلی دووەم خوا لێی خۆشبێت لەساڵی( 1955-1956) لەگەل عبدإلاە كە خاڵۆی بوو، وەصی بوو لەسەر حوكمی عێراق هاتن بۆ هەڵەبجەی شەهید بەسەردانێك، ئەو كاتە هەڵەبجە دوو قوتابخانەی سەرەتایی و كوڕان و یەك قوتابخانەی سەرەتایی كچانی تیابوو، لەگەڵ ناوەندیەكی كوڕان، خەڵكی هەڵەبجە و قوتابیانی قوتابخانەكان بەبەرگی كەشافەوە لەپێشوازی دابوون من هیشتا تەمەنی خوێندنم نەهاتبوو، دەستێ جلی كەشافەیان كردمە بەر،  لەوكاتەدا كە ئۆتۆمبیلەكەی مەلیك فیصڵ گەیشتە نزیك جێگای عومەری خاوەری ئێستا، منیش باوكی خوالێخۆشبووم دەستی گرتمو چەپكێ گوڵی دایە دەستمەوە كە كاتێ خەڵگی گوڵبارانی ئۆتۆمبیلەكەی مەلیكیان ئەكرد، منیش چەپكێ گوڵم تێگرت دای بە بەردەم بۆدیەی ئۆتۆمبیلەكەی، ئێستاش ئەو دیمەنەم لەبەرچاوە بەدیمەنی مەلیكەوە، هەروەها توانیومە پاداشتی ئەو ڕووداوە بەسەرهات تاڵانەی كەبەسەر خەڵكی عێراق و كوردستاندا هاتووە دوای ئیعلانكردنی سیستەمی كۆماری عێراقدا بەسەرۆكایەتی عبدالكریم قاسم كۆتایی سیستەمی ملكیەت تاوەكو ئەمڕۆ بنوسمەوە ئەوەی كە خۆم شاهیدی ڕووداوەكان بووم، وەبەشێكی ئەو نوسراوانەم ڕادەستی مەڵبەندی (5) یەكگرتووی ئیسلامی كردووە لەهەڵەبجە، بۆئەوەی سوودی لێوەربگرن، جانازانم تاوەكو چ سنورێك سوودیان لێوەرگرتووە، كە لە100% مێژوویەكی ڕاست‌و بێ ناتەواوییە، كەیەك بەدوای یەكی گۆڕانكارییەكانم نوسیوە، حزب بەدوای حزبدا وە دەوڵەت بەدوای دەوڵەتدا كە هەموویان دەوری وێرانكاریان دیوە، لەژێر دروشمی چاكسازی و ئازادی و بەختیاریدا لەچەپڕەوی متطرف بۆ ڕاستڕەوی متطرف، ئەوەی عێراق و كوردستان بەم ئەنجامە هێناوە بەرهەمی ململانێ و جەنگی خوێناوی ئەوانە كە هەموویان بەرپرسیارن لەبەردەم خوای گەورەو مێژوودا، هەروەها لەكاتی سەیران و تەعزیەو بۆنەی هاوسەرگیری و لەجەژنەكاندا كاتێك كەلەقۆناغی ناوەندیدابووم منی ئەكرد بە نوێنەری خۆی بۆ هەندێ‌ مناسەبات وە لەپۆلی پێنجەمی سەرەتاییدا بووم بەشداری سەر قەبرانم كردووە، ئێستاش بەگوێرەی تواناو ساتی گونجانم بەشداری لە جەنازەو تەعزیەی دوورونزیك لە پارێزگای هەڵەبجەو سلێمانی دەكەم.

هەروەها لەكۆڕی ئاشتەوایی و هاوسەرگیریدا بەشێك لەكاتەكانم تەرخان كردووە، پەیوەندی دراوسێیەتی و سەردانی نەخۆش و دیدەنی خزمان و هاوەڵانی دێرینم ئەكەم. ئێستاش ئوسرەیەكم هەیە لەمەڵبەند كە بریتین لەهەندێ برایان شخصیاتی تەمەنداری یەكگرتوو كە ماوەی زیاتر لە (18)ساڵە كە ژمارەیان زیاتر لە(15)كەس بوون، بەڵام لەم ماوەیەدا ژمارەیەكیان كۆچی دواییان كرد، خوای گەورە لێیان خۆش بێت و ئێستا لەباغاتی بەهەشتدا بحەسێنەوە ان شاءالله،  چونكە هێزێكی مەعنەوی و بازوویەكی بەهێزبوون بۆ كاروانی یەكگرتوو، هەندێكیشیان نەخۆشن خوای گەورە ئارامییان پێ ببەخشێت، تەنها سێ كەسیان ماون كە بەردەوامن لەبەشداری دانیشتنەكاندا خوای گەورە منیش و ئەوانیش ثابت بكات، كۆتایی ئەمان بەخێر تەواو بكات، وە لەمانگەكانی ڕەمەزاندا لەسەر داوای خەڵكی مزگەوتی گەڕەكەكەمان داوام لێئەكەن هەندێ وتاریان پێشكەش ئەكەم.

 كۆمەڵێك لاوی گەڕەكەكەمان كە قوتابی ئامادەیی و دانیشتگان، نوێژكەری مزگەوتەكەمانن مزگەوتی (صلاح الدین) لەكاتی كۆتایی خوێندندا كۆتایی ساڵ و وەرگرتنی نمرەكانیان ئاهەنگ‌و سەیرانێكی متواضعیان بۆ ڕێكئەخەم لەسەر گیرفانی خۆم، كە زۆریان پێخۆشەو دەبێتە هۆی زیادە خۆشەویستی و برایەتی نێوانیان، منیش زۆر پێی شادومانم ڕۆژانی لاوێتی خۆمم دێنێتەوە یاد.

بەندە بۆ ماوەی نزیكەی 13ساڵ بەڕێوەبەرایەتی مەڵبەندی مەولەوی (تحفیظ قورئان)م بەدەستەوە بوو، سەدان قوتابی لەكوڕان و كچانمان بەشداریان ئەكرد لەفێربوون و لەبەركردنی قورئانی پیرۆزدا، نزیكەی (24) قوتابی هەموو قورئانیان لەبەركرد لەكوڕان و كچان، ئەوانی تریش بەشێوەیەكی جیاواز لە جوزئێكەوە تاوەكو (20-25)جزئیان لەبەركرد، كە ئەو مەڵبەندە لەسەرەتاوە جەنابی بەڕێز مامۆستا جەعفەر مستەفا بەڕێوەبەری بوو لەساڵی 1995دا دامەزراوە (رابیتەی ئیسلامی) تموینی ئەكرد، ژمارەیەك لە مامۆستایانی بەڕێز وەك (مامۆستا محمد أمین فرج بیارەیی، مامۆستا عبداللە عبدالرحمن همزە، مامۆستا حمە رەئوف محمد غیاث، مامۆستا ماجد تەوێڵەیی) وەك مامۆستا خزمەتیان ئەكرد، لەساڵی 1998دا من برای بچوكیان بەڕێوبەرایەتیم گرتە دەست دوای دەست بەكاربوون مامۆستا جعفر بوو بە لێپرسراوی مەڵبەندی (5)یەكگرتوو.

ئەو قوتابیانە زۆریان پەیوەندی ڕۆحیان لەگەڵماندا ماوە لەكچان و كوڕان، ئێستاش هەندێكیان بەتەلەفون بەسەردان یادمان دەكەن، زۆریان تەخەرجیان كردووە و لە پلەی مامۆستاو پزیشك و ئەندازیارو پارێزەرو فەرمانبەر لەدائیرەكاندان، نموونەیەكی جوانن بەشێكن لەئارامی دڵمان.