بۆچی منداڵ پەتوو یان قوماش دەخوات

شانۆ عارف
تێکۆشان بۆ جیابوونەوە لەدایک وباوک ماوەیەکى زۆر دەخاێەنێت و، وردە وردە منداڵ ئەم پڕۆسەیە فێردەبێت، چ وەک لەش و چ وەک
هەست و نەستەکانیشى دوور دەکەوێتەوە، بەڵام ترس و خەمى جیابوونەوەى هەر دەمێنێت. لەبەرئەوەش کە منداڵەکە دەستى بە ڕۆیشتن کردووە، پێشکەوتنى تر دێتە پێشەوە بەوەى کە منداڵەکە، بەتەنیا و بێ یارمەتى دایکى دەست بە پشکنینى دەورووبەرى خۆى دەکات.
منداڵ بە زۆر شێوەى جیاواز ئەم تەنگوچەڵەمەى جیابوونەوەیە چارەسەر دەکات و هەر لە منداڵییەوە ڕێگاى تایبەتى خۆى هەیە. لەدواى ساڵى یەکەم، منداڵ بە تەواوەتى خۆ بە پارچە پەڕۆیەک یان بەتانییەک یان یارییەکى نەرم یاخود بووکەشووشەکەوە دەگرێت. کە ئەمانە هەریەک بە شێوەیەک دایکى بیر دەهێننەوە و بە شێوەیەک لە شێوەکان پەیوەندى بەو پەیوەندییەوە هەیە کە لەنێوان دایک و منداڵەکەدا هەیە، ئەو شتەى منداڵەکە لەم قۆناغەدا بەکارى دەهێنێت. پێى دەوترێت (شتى قۆناغى گواستنەوە)و، منداڵەکە لەگەڵ خۆیدا دەیبات بۆ هەر کوێ بڕوات و لێى جیانابێتەوە. خۆ ئەگەر هەوڵبدەیت بیشۆیت یان بیگۆڕیت و بەشتێکى تر، ئەوا دەبێت بەهۆى سەرلێشوانى منداڵەکە و تووڕەبوونى و زیانێکى زۆرى لێدەدەیت. ئەم پارچە قوماشە یارمەتى منداڵەکە دەدات بۆ جیابوونەوە لە دایک و، بوون بە مرۆڤێکى سەربەست و لەم کارەیدا پێویستى بە شتێک هەیە ئەو ترسەى خۆى پێ دەڕبڕێت و ترسەکەى بخاتە سەر ئەو شتە.
منداڵ دەتوانێت پارچە قوماشێک لەجیاتى دایکى بۆن بکات، هەروەها لەم قۆناغەدا منداڵەکە دەیەوێت دایکى لەگەڵیدا بنوێت و دەست
بەپشتیدا بهێنێت و ئەمەیش بەوە دەردەبڕێت، کە توند کراسەکەى دایکى دەگرێت یان بۆنى دەست و بنباڵ و قژى بکات یاخود داواى
گۆرانى یان خوێندنەوەى پەرتووکێک لە دایکى بکات، ئەمانەش هەموویان ترسى منداڵەکە دەردەخەن بەرانبەر بەوەى دایکى لە دەست
نەچێت. یارمەتیى دایک ، بۆئەوەى مناڵ بەسەر تەنگوچەڵەمە و ناخۆشى ئەم قۆناغەدا سەرکەوێت زۆر گرنگە بۆئەوەى منداڵ کەسێک بێت متمانەی بەخۆی بێت کاتێک گەورە دەبێت.