و:ئایندەسازی
توندوتیژی دژی ژنان و کچان یەکێکە لە بڵاوترین پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە جیهاندا، بەڵام هەڵمەتی ئەمساڵی تایبەت بە ڕۆژی نێودەوڵەتی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان، توندتیژی لە ڕێگەی پلاتفۆرمە ئەلیکترۆنییەکانەوە بووەتە هەڕەشەیەکی گەورە و بە خێرایی تەشەنە دەستێنێت، نەبوونی دانپێدانانی یاسایی بەم جۆرە دەستدرێژییە لە هەندێک وڵاتدا، لێپێچینەوە نەکردن لە پلاتفۆرمە دیجیتاڵییەکان، دەرکەوتنی جۆری نوێی خراپەکاری کە بە خێرایی گەشە دەکەن و سیستەمە زیرەکەکان بەشداری تێدا دەکەن، بزووتنەوەکانی دژ بە یەکسانی جێندەری بەشداری تێدا دەکەن، ئاسانکاری خۆشاردنەوەی ئەوانەی تاوانەکە دەکەن لەبەرامبەر قوربانییاندا، و سنوورداربوونی پاڵپشتی بۆ قوربانیان لە جیهانی دیجیتاڵیدا.
بەشداری بکەن لە هەڵمەتی 16 ڕۆژەی چالاکی
ڕۆژی نێودەوڵەتی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان، دەستپێکی هەڵمەتی یەکگرتووی (UNiTE) بۆ کۆتاییهێنان بە توندوتیژی دژی ژنانە، هەوڵدەدات هەموو ئەندامانی کۆمەڵگە کۆبکاتەوە.
حکومەتەکان دەبێت بە یاسالێپێچینەوە بکەن ، کە ئەم توندوتیژییە بە تاوان بناسێنن، کۆمپانیا تەکنەلۆژییەکان داواکاریان لێدەکرێت کە سەلامەتی پلاتفۆرمەکان دڵنیا بکەن و ناوەڕۆکی زیانبەخش بسڕنەوە.
توندوتیژی دیجیتاڵی چییە؟
ئامرازە دیجیتاڵییەکان بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێن بۆ چاودێریکردن، گێچەڵکردن، و خراپ مامەڵەکردن لەگەڵ ژنان و کچان، کە ئەمانە دەگرێتەوە:
- دەستدرێژیی بنەمادار لەسەر وێنە/بڵاوکردنەوەی وێنەی تایبەت بەبێ ڕەزامەندی – کە زۆرجار بە «تۆڵەسەندنەوە» یان «دزەپێکردنی وێنە» ناسراوە.
- توندوتیژی ئەلیکترۆنی، فێڵکردن و هەڕەشە لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە.
- گێچەڵی سێکسی و دەستدرێژی سێکسی لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە.
- وێنە دروستکراوەکان کە لەلایەن سیستەمە زیرەکەکانەوە بەرهەم دەهێنرێن، وەک وێنەی سێکسی ساختە و ڤیدیۆ یان دەنگی دەستکاریکراوی دیجیتاڵی.
- قسەی پڕ لە ڕق و زانیاری ناڕاست لەسەر پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیا.
•خۆلادان – فێڵکردن بە ناسنامەی ساختە. - تۆڕەکانی ژن کوژان/ڕق لێبوونەوەی ژنان
ئەم کردارانە تەنها لە جیهانی دیجیتاڵیدا سنووردار نین؛ زۆرجار دەبنە هۆی توندوتیژی لە ڕاستیدا، وەک زۆر لێکردن و توندوتیژی جەستەیی، تەنانەت کوشتن لەسەر بنەمای جێندەر. کاریگەرییەکان دەکرێت درێژخایەن بن و زیانێکی بەردەوام بە ڕزگاربووان بگەیەنن
قورسی ئەم توندوتیژییە لەسەر ئەو ژنانە زیاترە کە ڕووبەڕووی جۆرەکانی تێکەڵاوی جیاکاری دەبنەوە، لەوانە لەسەر بنەمای ڕەگەز، کەمئەندامی، ناسنامەی جێندەری یان ئاراستەی سێکسی.
ڕێبەری سەلامەتی دیجیتاڵی 101: ئەوەی کە دەبێت هەموو ژنێک و کچێک بیزانێت
ئەم ڕوونکردنەوەیە لەلایەن دەستەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ژنان ببینە بۆ دۆزینەوەی هەموو شتێک کە پێویستە بۆ پاراستنی سەلامەتیت لە جیهانی دیجیتاڵیدا. فێربە چۆن نیشانەکانی خراپەکاری کە لە پەڕەکانتدا دەردەکەون بناسیتەوە، و چۆن خۆت لە توندوتیژی دیجیتاڵی بپارێزیت. لیستی هێڵی یارمەتی و سەرچاوە بەردەستەکانی جیهان ببینە، و مافەکانت لە جیهانی دیجیتاڵیدا بزانە.
گرنگی یادکردنەوەی بۆنەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان.
بۆنە نێودەوڵەتی و جیهانییەکان دەرفەتی گونجاون بۆ هۆشیارکردنەوەی خەڵک سەبارەت بە پرسە گرنگەکان، کۆکردنەوەی ویستی سیاسی و سەرچاوە پێویستەکان بۆ چارەسەرکردنی کێشە جیهانییەکان، و بۆ ئاهەنگگێڕان و پەرەپێدانی دەستکەوتەکانی مرۆڤایەتی. هەندێک لەم بۆنە نێودەوڵەتییانە پێش دامەزراندنی نەتەوە یەکگرتووەکان یاد کراونەتەوە، بەڵام نەتەوە یەکگرتووەکان لە باوەشی گرتوون و چەندانی تری پەسەند کردووە وەک ئامرازی بەهێزی بانگەشەکردن.
