کەلسوم عەلی
ڕەخنەگرتن لە کەسانی دیکە شێوازی خۆی هەیە، لێرەدا باسی (١٠ ) ڕێگای کاریگەر دەکەین بۆ ڕەخنەگرتن:
یەکەم: پێش ئەوەی ڕەخنە بگرین بزانین ئامانجمان چییە لەوەی کە ڕەخنە دەگرین؟
ڕەخنەگرتن بۆ دوو مەبەستە:
١- بمانەوێت هەڵسوکەوتی خراپی کەسێک باش بکەین ( بۆ نمونە هاورێیەکت لە شوێنێکی گشتی بە دەنگی بەرز هاوار دەکات پێی دەڵێن ئەم کارەت هەڵەیە ) لێرەدا ئامانجمان لە وتنی ئەمە ئەوە بوو کە کەسی بەرامبەر باش بێت و هاوار نەکات.
٢- ئامانج لە ڕەخنەگرتنەکە دیاری بکەین و کاتی قسەگرتن لەگەڵ کەسی بەرامبەر سەرنج بخەینە سەر هەمان بابەت کە ڕەخنی لێ دەگرین کاریگەری باشتری ئەبێت .
هیچ مرۆڤێک بێ کەم و کورتی نییە ئەگەر هاتوو لە یەک کاتتدا چەند کێشە و ڕەخنە ڕوبەڕوی کەسێک بکەینەوە هەست دەکات هێرش کراوەتە سەری . ئەگەر نەمانتوانی بە شێوەیەکی دیاریکراو ڕەخنە بگرین باشتر وایە کە ڕەخنەکە نەگیریت .
دووەم: شێوازێکی دروست هەڵبژێرین بۆ ڕەخنەگرتن. کاتێ دەمانەوێت ڕەخنەبگرین ، چۆنییەتی کردنی ئەم کارە گرنگە ، هەوڵبدەین کاتی قسەکردن وشەکان بە وردی هەڵبژێرین . شێوازی ڕوبەڕوبوونەوە زۆر کاریگەرە . ناوچاوان گرژ مەکەن و بەشێوەیەکی گشتی وا نەبێت کەسی بەرامبەر وا هەست بکات هێرشی کراوەتە سەر بە ئەدەب و ئیحترام و هێواشی ڕەخنەکەی ڕوبەڕوو بکەرەوە . بە دڵنیایی ڕەخنەکە بنیادنەر دەبێت کەسی بەرامبەر باشتر قبوڵی دەکات .
سێیەم: هیچکات لەناو کۆمەڵدا ڕەخنە مەگرە.
هیچ کەسێک حەز بەوە ناکات کە لە کۆمەڵگەدا ڕەخنەی لێبگیرێت هەڵەو کێشەکانی خۆی ببیستێت ئەگەر کەسێک ڕەخنە لە خۆمان بگرێت لە شوێنێکی قەرەباڵخدا چی هەستێکمان دەبێت ، کەواتە لە ئەم کاتانەدا کەسی بەرامبەر هەست دەکات ئەم کارەی تۆ هێرشە نەک ڕەخنەی بنیادنەر _ هەوڵ بدەین لە تەنهایدا ڕەخنەکە ئاڕاستەی کەسەکە بکەین .
چوارەم: لە پاڵ ڕەخنەگرتنەکەدا ، باسی خاڵە باشەکانی (ئیجابییەکانی) بکە.
پێش ڕەخنەکە هەوڵ بدەین باسی کارە باشەکانی کەسەکە بکەین ، ئەمە وادەکات بەرامبەر هەستێکی باشی هەبێت بەرامبەرت وە لە کاتێکدا ڕەخنەکە ڕوبەڕوی ئەکەیتەوە هەست بە خراپی ناکات . (دەمانەوێت ڕەخنە لە هەڵسوکەوتی کەسێک بگرین باشتر وایە باسی کردەوە جوانەکانی بکەیت و وردە وردە باسی ڕەخنەکە بکە بەم شێوەیە باشتر دەبێت بۆ ئەوەی قسەکەت وەرگرێت ) .
پێنجەم: لە ڕەخنەگرتندا هەوڵ بدەین لەجیاتی وشەی (تۆ) وشەی (من) بەکاربێنین.
لە کاتی گفتوگۆدا بەردەوام بە کەسەکە مەڵێ تۆ وا هەڵسوکەوت ئەکەیت ، تۆ ئاوایت ، باشتر وایە ڕەخنەکە لە ڕوانگەی خەمانەوە باس بکەین . (بۆ نمونە ئەتەوێت بە کەسێک بڵێی نابێ ئاوا قسە لەگەڵ باوکت بکەی ، ئەتوانین بڵێین من هەستێکی باشم نییە کە ئەبینم تۆ ئاوا قسە لەگەڵ باوکت ئەکەی لێرەدا کەسەکە هەست ناکات تۆ دژی وەستاویت و ئەتەوێت بە زۆر شتێکی پێ بڵێیت _ بەڵکو ڕەخنەکە بە شێوازی بیرو بۆچونی خۆت وەردەگرێت.
شەشەم: ڕەخنەکە لەسەر هەڵسوکەوتەکانی بێت نەک کەسەکە خۆی لەبیرمان بێت ڕەخنەگرتن ، چاک کردنی هەڵسوکەوتەکەی کەسەکەیە نەک ڕوخاندنی .
کاتێک ڕەخنە لە کەسیک دەگریت _تەرکیز بکەینە سەر ئەو ڕەفتارە هەڵەکە و قسەی لەسەر بکەین _ئەگەر کەسەکە هەست بکات تۆ کەسایەتی ئەوت بردۆتە بەرپرسیار ئەوا دژی ئەوەستێتەوە وڕەخنەکە جێی خۆی ناگرێت.
حەوتەم: سەبارەت بە بابەتی ڕەخنەکە ڕاستگۆیانە قسە بکە لەگەڵ کەسی بەرامبەردا ڕاستگۆبە ، ئەگەر ئیشەکە گرنگ و جدییە پێی بڵێ ژەوڵ بدەین شێوازی ڕەخنەکە پەیوەندی بە ئیشەکەوە هەبێت ، بە ڕونی باسی بکەیت (وەک ئەوەی هەڵسوکەوتی کەسێک لە شوێنی کارەکەی هۆکاری ئازاردانی هاوکارەکەشیەتی بۆیە بە ڕوونی بابەتەکەی پێ ئەڵێین بە شێوازێکی موئەدەبانە .
هەشتەم: کاتی ڕەخنەگرتن کات و شوێن ڕەچاو بکەین.
هیچکات لە میوانییەکدا یاخود کاتێ کەسی بەرامبەر باری دەرونی ناجێگیرە و گونجاو نییە نابێ ڕەخنە بگرین چونکە کاریگەری باشی نابێت هەوڵ بدەین تا کاتێکی گونجاو و شوێنێکی گونجاو بدۆزینەوە کە کەسەکە زەمینەی ئەوەی هەبێت کە بتوانێت ڕەخنەکە وەربگرێت (کەسێک کاتژمێر یەک و نیوی شەو پەیوەندیت پێوە بکات و بڵێت ئەبێت شێوازی نان خواردنت بگۆڕی _ چی هەستێکتان دەبێت؟)
نۆیەم: کاتی ڕەخنەگرتن زاڵ بن بەسەر هەستەکانتاندا (هەستەکانتان کۆنتڕۆڵ بکەن). .
لەبیرمان بێت ئەبێ لە ئەوپەڕی ئارامی ڕەخنەکەمان باس بکەین ، ئەگەر بێتاقەتیەک یان توڕەییەکت هەیە نابێ ڕەخنە بگریت ، چونکە کاریگەری ئەبێ لەسەر چۆنیەتی ڕوبەڕوبونەوەکە و لەوانەیە مەنتیقی هەڵسوکەوت نەکەیت لە هەندێ کاتدا لەوانەیە ڕەخنەیەکی سادە ببێتە هۆکاری شەڕ و ناخۆشی چونکە دەرونی خۆمان ئاسودە نەبووە.
دەیەم: کاتی ڕەخنەگرتن ئامۆژگاری نەکەین بەڵکو ڕێگەچارە دابنێین.
یەکێک لە خاڵەکان کە ڕەخنەکە دەگۆڕێت بە بنیادنەر ، دانانی ڕێگەچارەیە ، ئەوەی کە بەس عەیبەکانی کەسێک بەبیر بهێنیتەوە و ڕەخنەکە لە شێوەی ئامۆژگاری بێت ، کاریگەری نییە ، ئەگەر لە کاتی ڕەخنەگرتن ڕێکار یاخود چارەسەرەکان بهێنیتە بەردەستی ئەوا کاریگەری باشتری دەبێت و کەسی بەرامبەر هەست دەکات ڕەخنەکەی ئێوە بە سوودی ئەوە .
لە کۆتایدا: هیچ مرۆڤێک بێ عەیب و نەقس نییە ، بۆیە ڕەخنەگرتن لە کەسانی دیکە نەک کارێکی خراپ بەڵکو یارمەتی گەشەی کەسانی دیکە دەدات وا بکات کەسەکە متمانە بەخۆبون و سەرکەوتنەکانی گەشە پێ بدات ، بە پێچەوانەوە ئەگەر ڕەخنەکە بە جێ و ڕێکاری خراپدا بگیرێت ئەوا هاوکێشەکە پێچەوانە دەبێتەوە .
